Stigma op kinderen van gedetineerden: 'Ik voelde me ook gestraft'

Schaamte

Uit gesprekken met deze kinderen blijkt dat ze vaak niet durven praten over hun situatie, vertelt Seijkens: "Denk aan ouders die zeggen: 'Ga maar niet bij hem spelen, want zijn ouder zit in de gevangenis.'" Het sociale stigma zorgt ervoor dat veel kinderen in stilte lijden.

Naast het gemis van een ouder aan de ontbijttafel of 's avonds thuis, krijgen deze kinderen vaak ook te maken met vooroordelen uit hun omgeving. Djenairo weet daar alles van. Zijn moeder zat tien jaar in de gevangenis. "Ik voelde me ook gestraft. Als kind wist ik niet wat er precies aan de hand was. Volwassenen keken me vreemd aan, en ik wist niet waar mijn moeder was."

'In het ziekenhuis'

Hij was drie jaar oud toen zijn moeder werd opgesloten. "Plotseling zag ik haar nauwelijks meer, alleen heel soms. Alle herinneringen die ik met haar had kunnen opbouwen, zijn er gewoon niet." Pas op zijn tiende ontdekte hij de waarheid: "Mij is altijd verteld dat mijn moeder in het ziekenhuis lag. We bezochten haar eens in de drie maanden, en dan mocht ik er een nachtje slapen. Daarna zag ik haar weer maanden niet. Toen ik de waarheid ontdekte, voelde ik me voorgelogen en niet vertrouwd."

De impact hiervan ging verder dan alleen het gemis, vertelt Djenairo. "Mensen reageerden wisselend als ik vertelde dat mijn moeder in de gevangenis zat. De meesten reageerden verrassend positief, maar anderen wantrouwden me erna. Er werd gezegd: 'Hij is het kind van een crimineel, we vertrouwen hem niet.' Dan word je als kind ook benadeeld."

Bezoekregelingen te beperkt

Momenteel mogen kinderen van gedetineerden slechts één keer per maand op een kindvriendelijk bezoek komen. "Dat betekent dat je je ouder maar twaalf keer per jaar echt kunt zien. Dat is ontzettend weinig", stelt Seijkens. Er bestaat ook de mogelijkheid om vaker langs te gaan, maar dat gebeurt in een reguliere bezoekersruimte, samen met andere bezoekers en onder het toezicht van bewakers. "Dat is geen prettige omgeving voor een kind." Ze pleit daarom voor een landelijk beleid waarin meer rekening wordt gehouden met de behoeften van deze kinderen.

Doorbreken van het stigma

In de samenleving heerst vaak het beeld dat kinderen van criminelen zelf ook het criminele pad opgaan. Seijkens wil met zijn programma juist laten zien dat dit niet zo hoeft te zijn. "Alle hoofdpersonen in deze serie hebben hun eigen pad gekozen en zijn geen criminelen geworden. We willen dat stigma doorbreken."

Djenairo herkent dat stigma: "Je leert het jezelf aan. Als je kind bent van een schilder, word je misschien zelf ook kunstenaar. Als je vader acteur is, denk je er misschien aan om zelf acteur te worden. Dus als je moeder crimineel is, vraag je je af: ben ik dat dan ook? Is dat mijn lot?"

Gelukkig heeft hij zijn eigen weg gevonden. "Ik voel me goed, ik doe mijn ding. Ik werk nu op kantoor, bij de belastingdienst." Zijn verhaal laat zien dat kinderen van gedetineerden méér zijn dan alleen het kind van hun ouder. "Dat is ook wat we duidelijk proberen te maken in de documentaire", besluit Seijkens.