Geld afpakken criminelen lukt steeds minder goed, 'grote vissen ontspringen dans'

Het OM wil meer energie steken in het volgen van verdachte geldstromen en zo criminelen opsporen. Nu is dat vaak andersom: het OM spoort eerst een crimineel op en gaat daarna op zoek naar waar het geld is gebleven.

Dat levert te weinig op, vindt het OM. Justitie vangt vaak de 'kleine vissen', maar de grote criminelen ontspringen de dans. Zij hebben hun geld weggestopt achter ingewikkelde financiële constructies in het buitenland en weten uit het zicht van de opsporingsinstanties te blijven.

171 miljoen

Vorig jaar heeft het Openbaar Ministerie 171 miljoen euro ontnomen van criminelen. Dat is minder dan het jaar ervoor, toen 221 miljoen euro werd afgepakt. In Nederland gaat een veelvoud aan crimineel geld om. Zo berekende de Universiteit Utrecht dat in 2014 zo'n 16 miljard euro is witgewassen. Bijna 7 miljard daarvan werd verdiend met drugshandel en fraude.

In de afpakcijfers zijn bovendien de transacties opgenomen die het OM oplegde aan grote bedrijven. Zo kreeg ING vorig jaar 100 miljoen euro boete wegens het faciliteren van witwassen, wat het totaalcijfer flink ophoogt.

"We zijn nog te veel afhankelijk van grote klappers", zegt officier van justitie Janne de Smet-Dierckx, verantwoordelijk voor het afpakken. Ondanks dat in meer zaken geld wordt afgepakt, blijven de resultaten achter. "Het is nog steeds niet standaard dat in ieder onderzoek geldstromen worden gevolgd. Dat moet echt anders. We moeten die geldstromen volgen om bij de top van de misdaad uit te komen."

Het grote geld

Gisteren waarschuwde de politie nog voor de toename van cocaïnehandel in Nederland. Juist in die sector gaan enorme bedragen om. "We pakken wel huizen en auto's af, maar bij het grote geld komen we niet", concludeerde recherchechef Wilbert Paulissen.

Ook de politie vindt dat er meer werk moet worden gemaakt van financieel onderzoek. Volgens de politie krijgen andere zaken in de waan van de dag prioriteit en worden mogelijkheden om geld af te pakken van criminelen over het hoofd gezien.

Toch wordt geld afpakken wat het Openbaar Ministerie betreft niet langer een doel op zich. Gemiddeld duurt het meer dan acht jaar om crimineel geld terug te vorderen - en dan nog lukt het lang niet altijd.

"Een belangrijk onderdeel van de nieuwe aanpak wordt ook het verstoren van crimineel van witwassen door de aanpak van dienstverleners", zegt officier van justitie De Smet-Dierckx. "Als we geen geld kunnen afpakken, moeten we zorgen dat de gebruikte witwasmethode niet nog een keer kan worden gebruikt."