Crisis bij vluchtelingenopvang: 'Wij horen van kinderen die niet meer eten'

Parwana Rezai vluchtte op haar achtste uit Afghanistan naar Nederland. Haar eerste verblijf was de opvang in Ter Apel. Daarna begon een lange reis van de ene opvanglocatie naar de andere. Ze herinnert zich: "Ik werd daarna vervoerd naar Deventer, ik ben vervoerd naar Eindhoven, naar Utrecht, naar Leersum."

De tijd die Parwana in de verschillende locaties doorbracht varieerde. Het was voor haar een moeilijke periode want ze zegt dat ze continu in onzekerheid leefde. Die onzekerheid zorgde ervoor dat ze geïsoleerd raakte. "In de periode voorafgaande aan het AzC waar ik verbleef, kon ik bijvoorbeeld niet naar school en kon ik nauwelijks echt vriendschappen sluiten."

Heel heftig

Dit is waar de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op doelen. In een brandbrief richten de instellingen zicht tot de politiek. Doordat er niet goed voor minderjarigen wordt gezorgd, krijgen zij te maken met stress en in sommige gevallen geweld, stellen ze. Ook zouden ze onvoldoende toegang hebben tot zorg en onderwijs.

Sander Schaap van Vluchtelingenwerk vindt dat er veel meer aandacht moet komen voor de kwetsbare positie van kinderen in opvanglocaties. "Het verblijf in AzC’s voor kinderen is al heel heftig, maar wat je de laatste tijd ziet is dat kinderen van noodopvanglocatie naar noodopvanglocatie worden gesleept."

Goederenhal zonder daglicht

Het gaat volgens Schaap vaak over grote locaties zoals sporthallen. "In Leeuwarden heb je een soort grote goederenhal zonder daglicht waar mensen tot aan wel zeven maanden zitten. Wij horen van kinderen die niet meer eten, die in slaap vallen in de klas. Kleine kinderen, waarvan je denkt, zijn nu al op hun vierde overspannen."

Schaap stelt dat deze situatie niet houdbaar meer is. Hij pleit ervoor deze kinderen zo snel mogelijk in een stabielere omgeving te plaatsen.

'Je neemt ervaringen uit je kindertijd mee'

De psychologische impact van de onzekere situatie in crisisopvanglocaties kunnen kindervluchtelingen lang met zich meedragen, stelt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. "Je neemt je ervaringen uit je kindertijd mee naar de volwassenheid. Als je merkt in die jonge jaren dat mensen niet te vertrouwen zijn én dat plekken niet te vertrouwen, dan vermijd je daarmee te hechten aan mensen en plekken."

Pont zegt dat niet alleen slecht is voor de ontwikkeling op het moment zelf. "Ook de naschokken hiervan zijn niet te onderschatten."

'Een gecreëerde crisis'

GroenLinks Tweede kamerlid Suzanne Kröger noemt de crisis in de opvang een ‘gecreëerde crisis.’ "Elke keer dat aantallen (vluchtelingen) teruglopen, worden de budgetten afgeschaald, locaties worden gesloten en gaat personeel weg. Nu er weer meer instroom is, “is er blinde paniek".

Kröger vindt dat we structureel rekening moeten houden met een bepaalde hoeveelheid vluchtelingen. "En daar de boel ook echt op inregelen." Ook pleit het Kamerlid voor een kleinschalige opvang "die beter is voor kinderen, beter voor vluchtelingen en beter voor medewerkers in de asielprocedure."

'Asielopvang in Nederland zit vol'

Staatsecretaris Eric van der Burg, van Asiel en Migratie, snapt de kritiek "heel goed". "Dit is niet hoe wij kinderen in Nederland willen opvangen", zegt hij in een schriftelijke reactie. Hij zegt te proberen de situatie beter te maken op de locaties waar kinderen tijdelijk wonen: "Zo richten we bijvoorbeeld aparte ruimtes in waar activiteiten voor kinderen worden georganiseerd."

Verder geeft Van Der Burg aan dat "het belangrijkste is dat kinderen zo snel mogelijk naar een passende opvangplek gaan en zo kort mogelijk in de noodopvang blijven." Samen met het COA zegt hij te zoeken naar doorstroommogelijkheden en naar extra opvangplekken die geschikt zijn voor alleenreizende minderjarige vreemdelingen.