'Rol van gemeente Amsterdam in slavernijgeschiedenis was groot'

Het onderzoek is een verzameling van heel veel kleine deelonderzoeken en daaruit blijkt dat de rol van Amsterdam in de slavenhandel groot was en misschien zelfs verder ging dan veel mensen dachten.

"De kernconclusie van ons onderzoek is dat het Amsterdamse stadsbestuur zelf, direct, op grote schaal, wereldwijd, heel langdurig en op heel veel verschillende manieren betrokken was bij slavernij", stelt onderzoeker Pepijn Brandon, verbonden aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, in Nieuws en Co. "En die grote betrokkenheid werkt door tot in het Amsterdam van vandaag."

Dat komt ook terug in het straatbeeld. In talloze panden zijn connecties te vinden met slavernij. Zoals in de ambtswoning van de burgemeester, die in 1792 gebouwd werd voor een bestuurslid van de West-Indische Compagnie. En daar recht tegenover het gebouw van de Insinger bank, de grootste slavenhouder in Amsterdam bij de afschaffing van de slavernij. De bank kreeg daarom een vermogen aan compensatie uitgekeerd.

Mede-eigenaar van Suriname

"Slavernijgeschiedenis is Amsterdamse geschiedenis", concludeert Brandon. "Waar rijkdom en macht zich concentreerden in Amsterdam, was bijna altijd wel een connectie met slavernij. En het gaat niet om incidentele betrokkenheid, maar echt om een politieke rol van het Amsterdamse stadsbestuur", aldus de onderzoeker.

Zo was Amsterdam mede-eigenaar van de kolonie Suriname, maar veel minder bekend is dat Amsterdam bijvoorbeeld ook een eigen kleine kolonie aan de rivier Delaware in Noord-Amerika had. "De stadsbestuurders besloten dat ze wilden dat daar slavenhandel naartoe zou gaan en hebben daar een schip voor uitgerust."

Of Amsterdam excuses gaat maken voor dit zwarte hoofdstuk in zijn geschiedenis is nog niet zeker. "Ik wil daar niet op vooruitlopen", zegt wethouder Rutger Groot Wassink. "We hebben gezegd, we gaan eerst dit onderzoek laten doen en dan gaan we ons daar als college over buigen. Maar ik denk dat dit onderzoek laat zien dat er echt heel veel aan de hand was en dat je dit niet zomaar kunt wegpoetsen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.