Fraude in de zorg: 'Miljarden euro's vallen in de verkeerde handen'

"Volgens deskundigen gaat het om steeds meer zware criminelen die in de zorg terechtkomen. Er zijn steeds vaker professionele netwerken die frauderen, waarbij de bedragen kunnen oplopen tot miljoenen euro's per zaak."

Kwetsbare ouderen zonder zorg

De criminelen richt bijvoorbeeld een bedrijf op dat zorg aanbiedt. Dat bedrijf stuurt een thuiszorgmedewerker langs bij een cliënt met dementie. Tegen deze oudere wordt dan gezegd dat ze voor tien uur per week verzorgd gaan worden", zegt Curfs.

De cliënt tekent en krijgt vervolgens geen of nauwelijks zorg, maar de rekening wordt wel gedeclareerd. Er wordt dus betaald voor zorg die niet geleverd is. "Het probleem is dus niet alleen de fraude, maar er zitten dus ook kwetsbare ouderen die zonder zorg zitten."

Machteloze zorgverzekeraars

"Wat mij vooral is opgevallen is hoe machteloos zorgverzekeraars eigenlijk zijn", zegt Curfs. "Zorgverzekeraars hebben erg weinig opsporingsbevoegdheden. Ze kunnen bijvoorbeeld niet iemand dwingen om mee te werken aan een onderzoek. Dat maakt het allemaal ontzettend lastig."

De zorgverzekeraars kunnen vermoedens van grootschalige fraude indienen bij de arbeidsinspectie, maar vanwege gebrek aan capaciteit doen ze dat alleen bij zaken die echt om miljoenen gaan. Bij de inspectie komen ongeveer 75 van dat soort zaken per jaar binnen. Daarvan worden er slechts twintig opgepakt.

De opsporing is ook nog verminderd in de loop van de jaren. "Een paar jaar geleden werd er nog 80 miljoen euro aan zorgfraude opgespoord, in 2024 was dat nog maar 16 miljoen. Het geld dat zo hard nodig is in de zorg, verdwijnt nu in de zakken van fraudeurs."

Aanpak zorgfraude

Gezondheidseconoom Wim Groot geeft aan dat als we de zorgfraude willen aanpakken, er meer capaciteit nodig is voor de opsporing. "En als het gaat om regelgeving, zien we dat privacyregels vaak in de weg staan."

Onbetrouwbare zorgverzekeraars kunnen heel makkelijk van regio of stad wisselen als ze geen contract meer krijgen. "Er zou eigenlijk een zwarte lijst moeten komen van malafide zorgverzekeraars", vindt Groot. "Als we echt iets willen doen aan fraude, moeten we ook naar de manier van financieren van de zorg kijken."

En de zorgverzekeraars? Volgens Curfs willen die vooral meer capaciteit bij de arbeidsinspectie en het OM. "Maar ook aan de voorkant gaan er zaken mis, daar is ook te weinig capaciteit waardoor nieuwe zorgbedrijven niet genoeg gescreend worden."