Mentale problemen in de klas: 'Het knopje van leerlingen is uitgegaan'

"We zien veel motivatieproblemen", vertelt Irene Prins in De Nieuws BV. Ze is teamleider op het Kaj Munk College in Hoofddorp en merkt wat de sluitingen van de scholen met leerlingen hebben gedaan. "Het knopje is uitgegaan. En dat knopje weer aankrijgen, is steeds lastiger geworden: hoe kom ik weer in de leerstand, hoe ga ik mezelf weer motiveren?"

Voor sommige jongeren gaan de mentale problemen nog verder. "Er zijn ook leerlingen met depressieve gedachten, leerlingen met eetstoornissen..." Anderen zijn verslaafd geraakt aan games, vertelt Prins: "We wilden in de periode van lockdown altijd graag dat leerlingen de camera aanzetten, maar dat gebeurde niet altijd. Leerlingen wilden niet dat je in huis kon kijken. Dan zitten ze met twee schermen: op het ene scherm volgden ze de lessen en op het andere scherm waren ze aan het gamen."

Onrustig

"Jongeren missen duidelijkheid, voorspelbaarheid en structuur in de dag", legt schoolpsycholoog Gezina Topper uit. Om zich te ontwikkelen in de puberteit hebben jongeren juist die voorspelbaarheid nodig: er verandert al genoeg en dan is de vaste structuur van een schooldag belangrijk.

De lange sluiting van de scholen heeft ook effect gehad op de groepsvorming: leerlingen zijn nog zoekende naar hun plek in de klas. "Wat ik vaak terug hoor van docenten, is dat het lang druk en onrustig blijft in de klas", zegt Topper. "Docenten kunnen hun leerstof niet goed kwijt en ze voelen tegelijk de druk van alle onderwijsdoelen. Dat lukt niet als er zo veel spanningen zijn onderling."

"Aan het begin van dit schooljaar, toen iedereen weer naar school mocht komen, hadden sommige leerlingen geen idee meer hoe je je moet gedragen", vult Prins aan. "Iedereen zat in z'n eigen bubbeltje en houdt minder rekening met een ander. Hoe gaan we met elkaar om? Hoe praten we met elkaar?"

Schoolkamp

Om dit soort problemen aan te pakken zet het Kaj Munk College geld in van het Nationaal Programma Onderwijs: in totaal ging er 8,5 miljard euro extra naar de scholen, geld dat ze zelf mogen besteden om corona-achterstanden aan te pakken. Ook sociale achterstanden zijn daar onderdeel van. Het geld gaat op de school van Irene Prins onder andere naar extra excursies om de groepsvorming te verbeteren.

"Alle leerlingen uit de tweede klas hadden in groep 8 hun eindkamp gemist én hadden hun brugklaskamp gemist, dus voor hen hebben we een extra kamp georganiseerd. Zij hadden die ervaring nog helemaal niet, ze waren voor het eerst een nachtje weg met klasgenoten! Het was helemaal niet groot, we gingen op de fiets, maar je merkte hoe uitgelaten en blij ze daarvan werden. En ook daarna merkte je dat die klas echt was verbonden."