Relaties op middelbare school in kaart gebracht: 'Zagen een hele seksuele keten'

Onderling netwerk

Het onderzoek van Veenstra heeft tien jaar geleden plaatsgevonden. Hij heeft toen het onderlinge netwerk van ruim 2000 leerlingen op een scholengemeenschap in Noord-Nederland vastgelegd. "Het onderzoek begon door vragenlijsten af te nemen, waarin er werd gevraagd naar gedragingen van de scholieren. Bijvoorbeeld over relaties: er kon dan gevraagd worden of hun ouders wisten van hun vriend of vriendin", legt de socioloog uit. Het belangrijkste doel van het onderzoek was om het onderlinge netwerk in kaart te brengen: "We wilden precies weten wie er met wie bevriend was of een relatie had gehad."

Gevoelige onderwerpen

De leerlingen waren best bereid om de informatie met de onderzoeker te delen. "Jongeren wisten dat de ingevulde informatie anoniem was", legt Veenstra uit. Ook gevoelige informatie over seks werd met de onderzoeker gedeeld. "Je zag dat jongens die eerder met seks begonnen ook biologisch voorliepen, doordat zij eerder schaamhaar ontwikkelden. Doordat deze twee gegevens overeenkwamen merkten we dat de ingevulde antwoorden klopten van de leerlingen", vertelt de onderzoeker.

Er was wel nog een dubbele standaard merkbaar bij de leerlingen: "Als meisjes veel relaties hadden gehad dan riep dat afkeer op. Terwijl bij jongens gold het omgekeerde: hoe meer relaties, hoe meer vrienden ze hadden." Ook de LHBTIQA+ gemeenschap had het moeilijker dan hetero-leeftijdsgenoten: "Dat soort jongeren hebben het moeilijker en ervaren eerder depressieve gevoelens. Dit heeft te maken met acceptatie van zowel ouders als leeftijdsgenoten." Meisjes kwamen wel sneller uit de kast dan jongens en vonden hierna eerder aansluiting bij leeftijdsgenoten.

Nachtmerrie van de GGD

Vooral de hoeveelheid van leerlingen die met elkaar verbonden zijn vond Veenstra een bijzondere onderzoeksuitkomst: "Ons onderzoek vond plaats in het najaar en voorjaar van één schooljaar. En we zagen echt een hele lange keten door de hele school heen, waarbij allerlei jongeren seksueel gezien verbonden waren. Dat is eigenlijk de nachtmerrie van de GGD: een seksueel overdraagbare aandoening verspreidt zich zo erg snel!"