Gentechnologie: een genegeerde revolutie

Dankzij gentechnologie is het straks mogelijk om bepaalde erfelijke ziekten, maar ook minder gewenste eigenschappen uit ons leven te halen. "Is blindheid een ziekte die je eruit wilt hebben, of niet?” Los van het antwoord op die vraag is het volgens Zwijnenberg belangrijk dat men de gevolgen van geknutsel met DNA bespreekt. “Er wordt veel te weinig over gesproken.”

Complex

Gentechnologie is een onderwerp waar Kamerleden, op één Eerste-Kamerlid na, zich nauwelijks mee bezig houden. Het probleem is volgens Zwijnenberg dat het onderwerp te complex is. Ook biotechnologen vinden dat we de ethische consequenties moeten overdenken. Maar zij hebben al gauw de neiging om het debat te monopoliseren: het is zo complex, je moet er eerst wat van weten voor je er wat over kan zeggen.”

Het is typerend voor biotechnologen, denkt Zwijnenberg. "Ze zijn erg bezig met de ethische kwesties. Terwijl de onderliggende vraag is: wat willen we dat de toekomst is van mensen en hoe moet biotechnologie daar een onderdeel van worden? Dat is in weze een democratische vraag.”

Kunst

Bij het beantwoorden van die vraag moeten zoveel mogelijk stemmen aanwezig zijn, vindt Zwijnenberg. Een gebied dat veel kan bijdragen aan onze bewustwording van de consequenties van gentechnologie is volgens Zwijnenberg de kunst. Hij bestudeert hoe kunst ons hierover laat nadenken. Zo plaatste de kunstenaar Eduardo Kas tien jaar geleden het gen dat een kwal doet fluoriseren in een konijnenembryo. Het gevolg: een lichtgevend konijn. “Dat zorgt voor discussie."

Lichtgevend konijn

De lichtgevende konijnen zijn een kunstproject van kunstenaar Eduardo Kac. De genen van de konijnen zijn dusdanig aangepast dat het ze groen fluorescerend zijn geworden. Het project is genaamd het GFP Bunny-project, waar GFP staat voor Green Fluorescent Protein. In 2000 werd Alba geboren. Alba is een konijn waarvan de genen dusdanig zijn aangepast dat het groen fluoriserend oplicht als het met een blauwig licht wordt beschenen. Haar genen zijn aangepast met behulp van een versterkte versie van het, in de vrije natuur voorkomende, gen van een kwallensoort.

Door de mogelijkheden van gentechnologie hebben we een ambigue probleem, zegt Zwijnenberg. "We willen allemaal dat kanker opgelost wordt. Maar wat is de ethische prijs daarvoor? Kunstenaars als Kas zijn even extreem bezig als biotechnologen zelf, en zij kunnen de ambiguïteit en complexiteit van dit soort onderwerpen goed weergeven."

Reageren?

Laat dr Kelder weten hoe jij denkt over genetische modificatie. Moeten we het omarmen en zo ja, hoe ver kunnen we gaan? Reageren kan via de voicemail of via een (spraak)bericht op Whatsapp: 06-57504448. Daarnaast heeft dr Kelder een gratis Whatsapp-dienst: app JORT AAN naar het 06-nummer en dr Kelder houdt je op de hoogte van de laatste hypes en tegendraadse nieuwtjes.