Nabestaanden vermoorde kinderen willen meer inspraak

Het gebeurt telkens weer. Ouders die het vreselijke nieuws te horen krijgen dat hun kind is vermoord. In het boek Een schaduw levenslang vertellen twintig van hen hun verhaal. Ze spreken over hun verwoeste en verweesde levens, maar zoeken ook naar nieuwe handvatten om verder te kunnen leven, zegt Jan van Kleeff, voorzitter van Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers (FNG).

Hij weet helaas uit ervaring hoe het is om een kind te verliezen. “Mijn dochter is in 2005 vermoord door haar vriend. Hij kreeg TBS met dwangverpleging opgelegd.” In zo’n geval beslist de rechter eens in de zoveel tijd of de tbs verlengd moet worden. Van Kleeff mocht destijd tijdens de zitting niks zeggen, en dat is ook één van de redenen waarom de FNG spreekrecht wil geven voor nabestaanden tijdens TBS-verlengingszittingen. “Het is niet onze bedoeling om als nabestaanden de uitspraak van de rechter te beïnvloeden. Maar wij willen onze frustratie uiten naar de dader die zogenaamd een nieuw leven mag beginnen.”

VVD Tweede Kamerlid Foort van Oosten snapt dat nabestaanden dit spreekrecht willen, maar het haalt volgens hem niet veel uit dat te doen tijdens zo’n verlengingszitting. “De arts geeft tijdens zo’n zitting zijn oordeel en geeft een toets over het ziektebeeld. Er is dan verder niks mis mee als de rechter fatsoenshalve gehoor geeft aan wat de nabestaande te zeggen heeft. Maar ik voel er niet veel voor dit wettelijk te verankeren.” Volgens Van Oosten is het wel goed als nabestaanden aanwezig kunnen zijn bij een verlengingszitting, maar die ouders moeten wel goed worden ingelicht over waar het dan daadwerkelijk om gaat.

Twijfel

Jan van Kleeff wil ook meer ruimte geven aan second opinions wanneer er twijfel bestaat over of iemand is vermoord of dat het zelfmoord betreft. “Het vreet aan nabestaanden als ze van de officier van justitie horen dat iemand zelfmoord heeft gepleegd, terwijl zij daar nooit signalen van hebben opgevangen.” Hij is van mening dat de twijfel kan worden weggenomen als er ruimte is voor een second opinion. “Een heropening van een onderzoek kan een tijd duren. Zorg er daarom op voorhand voor dat een officier van justitie uit een andere regio een second opinion kan leveren.”

Foort van Oosten kan zich indenken dat het waardevol kan zijn als een collega met een frisse blik naar een zaak kijkt. “Dit is alleen wel een onderwerp waar minister Dekker zich over moet buigen. Want het moet ook niet de bedoeling zijn dat de officier niet aan ander werk kan toekomen door zo’n second opinion.”

Maximum straf

Tot slot wil Jan van Kleeff de maximumstraf van jeugddetentie verhogen. “Nu is deze straf verschrikkelijk laag, namelijk één of twee jaar afhankelijk van de leeftijd van de dader.” Zij pleiten voor een verhoging naar maximaal vijf jaar. “Als een knaap van veertien dingen doet die je je absoluut niet kunt voorstellen, is dat niet te stoppen met één jaar straf. Dit moet alleen wel in combinatie met goede begeleiding, scholing en therapie.”

Kamerlid Van Oosten is het eens over het laatste punt, maar heeft een andere kijk op de strafverhoging. “Ik heb liever dat jongeren onder de achttien worden berecht via het volwassenenstrafrecht. Want op het moment dat je zo’n volwassen daad aankunt, ben ik van mening dat je ook het volwassenenstrafrecht aankunt. Het slachtoffer en nabestaanden verwachten dat er in een straf een element van wraak zit.”