'Onvruchtbaarheid discrimineert niet'

In Nederland wordt gesproken van onvruchtbaarheid als het na 12 maanden regelmatig onbeschermde geslachtsgemeenschap niet is gelukt om zwanger te worden. Uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) blijkt dat dit bijna net zo vaak voorkomt in arme als in rijke landen. Maar de oorzaken van onvruchtbaarheid zijn wel verschillend.

Infectiegevaar in armere landen

Gynaecoloog in het Catherina ziekenhuis in Eindhoven en gespecialiseerd in voortplantingsgeneeskunde, Dana Huppelschoten, zegt dat je onvruchtbaarheid niet over één kam kunt scheren. "Er is een groot verschil in de oorzaken van verminderde vruchtbaarheid tussen verschillende landen", vertelt ze.

In armere landen heeft onvruchtbaarheid bijvoorbeeld vaker te maken met infectiegevaar. "Dat kunnen bijvoorbeeld soa's zijn, maar ook allerlei andere infecties die in de buik kunnen ontstaan. Dat zal wat vaker voorkomen in armere landen, dan in derijkere landen."

Uitstellen

In rijkere landen komen mannen vaker dan in armere landen in aanraking met medicijnen of andere stoffen die de spermakwaliteit kunnen beïnvloeden, vertelt Huppelschoten. "Maar waar ik vooral aan denk, is dat vrouwen in rijkere landen het krijgen van kinderen vaker uitstellen. Dus dat vrouwen op latere leeftijd kinderen krijgen, als ze minder vruchtbaar zijn en een lagere eicelvoorraad hebben", vertelt de gynaecoloog.

Volgens hoogleraar voortplantingsgeneeskunde aan het Radboudumc, Annemiek Nap, zou het niet gek zijn om in Nederland het advies te geven om op tijd aan kinderen te beginnen als je het wil. "Het kan namelijk zo zijn dat je onvruchtbaar wordt op een bepaalde leeftijd, terwijl je eerder heel goed vruchtbaar was."

Overgewicht

In rijkere landen ziet Huppelschoten ook dat overgewicht vaker een rol speelt in hoe vruchtbaar iemand is. "Zowel bij vrouwen als bij mannen kan dat invloed hebben op de kwaliteit van sperma- of eicellen."

"Bij vrouwen zie je dat er dan vaker problemen optreden met de menstruatiecyclus", vertelt Huppelschoten. "Dus dat de cyclus bijvoorbeeld langer wordt of er niet is, of dat er geen goede eisprong is. En dan is het ook moeilijker om zwanger te worden."

Schrikken

Huppelschoten vindt het belangrijk om te vertellen dat onvruchtbaarheid van de hele wereld is. "Het komt overal voor. Het is helaas nog vaak een moeilijk onderwerp, waar een taboe op rust. Maar iedereen kan ermee te maken krijgen. Dat kan paren ook troost geven."

Uit onderzoek van de WHO blijkt dus dat 1 op de 6 mensen onvruchtbaar is. Een groot aantal, vindt Huppelschoten. "1 op de 6 paren heeft problemen met zwanger worden. Dat is zeker iets om van te schrikken, absoluut." Ook hoogleraar Nap vindt dat een hoog aantal.

Geen verschillen tussen mannen en vrouwen

Huppelschoten ziet ook dat er over het algemeen geen verschil is tussen mannen en vrouwen. "Bij een derde van de paren die bij ons komen vinden we de reden bij de man, bij een derde bij de vrouw en bij een derde vinden we geen oorzaak."

Lukt zwanger worden op de natuurlijke manier niet, dan is het makkelijker om toch kinderen te krijgen in rijkere landen. Volgens hoogleraar voortplantingsgeneeskunde Nap is het verstandig om medische hulp te zoeken als zwanger worden niet lukt, om erachter te komen waarom het niet gelukt is. "Het kan best zijn dat het dan alsnog lukt om zwanger te worden.