Japanse keizer en Nederlands koningshuis: een sterke band met inktzwarte bladzijde

"De geschiedenis tussen Nederland en Japan gaat meer dan 400 jaar terug", vertelt royaltydeskundige Justine Marcella. "Japan was een gesloten vestiging maar Nederland was wel welkom als handelspartner, maar ook vanwege hun kennis op het gebied van water." Niet gek dus dat de relatie tussen de keizer en het koningshuis sterk is. Maar, dat is zeker niet 400 jaar lang altijd zo geweest.

Het bezoek van Hirohito

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden onder Hirohito in het toenmalige Nederlands-Indië ongekende wreedheden plaats. Toen Nederland in de jaren '50 de politieke en economische banden met Japan weer aantrok, gingen de Oranjes dat ook doen. Voor slachtoffers van de Japanse bezetting in toenmalig Nederlands-Indië ging dat te snel. Dus toen in 1971 oorlogskeizer Hirohito naar Nederland kwam, lag dat extreem gevoelig, vertelt Marcella. Het staatsbezoek van de keizer stuit op veel protesten en één van de prominente tegenstanders van het bezoek is cabaretier Wim Kan.

"Wim Kan heeft aan de Birma spoorlijn gewerkt onder de Japanse bezetting, hij heeft daar heel veel woorden aan besteed. Hij verwoordde wat de slachtoffers voelden bij dit bezoek. Het lag extreem gevoelig", vertelt Marcella. "Maar, de Oranjes hebben een soort diplomatieke functie om de relaties voor Nederland, extern, ook te onderhouden." Bij de dood van Hirohito in 1989 werd in een Kamerdebat besloten dat alleen de Minister van Buitenlandse zaken naar Japan zou afreizen. Zo werd er verhinderd dat een lid van het Nederlandse koningshuis zou gaan. Maar, bij de bestijging van de Chrysantentroon door keizer Akihito in 1991 was kroonprins Willem-Alexander aanwezig. Hij vergezelde toen zijn moeder Beatrix tijdens een staatsbezoek naar Japan. Dat bezoek was vijf jaar uitgesteld door de weerstand onder Nederlanders tegen Hirohito.

De nieuwe keizer Akihito

Keizer Akihito was een heel ander type dan Hirohito. "Hij was veel pacifistischer dan zijn vader, veel vredelievender. Dat vrede willen stichten paste heel goed bij die tijd. Wij hadden Juliana en die had ook een vrij pacifistische inborst. Dus, het was heel goed dat hij na zijn vader kwam en een totaal andere keizer was", vertelt Marcella. Het staatsbezoek van Akihito in 2000 was echter niet een zonder protesten. En toen hij geen excuses aanbod voor de Japanse oorlogsdaden, veranderde daar niet veel aan.

Toch was het wel onder keizer Akihito dat de banden tussen de Japanse keizer en de Oranjes verbeterde. "Dat Beatrix met Willem-Alexander in '91 naar Japan is gegaan, was een belangrijke start. Beatrix heeft toen in haar toespraak ook iets over het verleden gezegd. En een paar jaar later werd 400 jaar betrekkingen gevierd tussen Nederland en Japan. Zolang zijn we eigenlijk al vriendjes", legt Marcella uit. Na het staatsbezoek van Beatrix, zijn ook Willem-Alexander en Maxima - vrij snel na hun inhuldiging - naar Japan gegaan. En in 2019 is het koningspaar naar Japan afgereisd voor de inhuldiging van de huidige keizer Nahurito.

De koning op de Spelen

Willem-Alexander mist eigenlijk nooit de Olympische Spelen, maar dit keer zal hij het aan zich voorbij moeten laten gaan. Marcella: "Onze koning kan zich op het moment nog niet zoveel permitteren. Hij heeft een behoorlijke tik op zijn vingers gekregen het afgelopen jaar dus die gaat nu niet iets doen dat heel erg verkeerd zal vallen in Nederland."