Staatssecretaris Van Rij: compensatie benadeelde beleggers valt mogelijk lager uit

Rijke Nederlanders betaalden in box 3 jarenlang belasting over een verondersteld rendement op hun spaargeld of beleggingen. Spaarders kwamen daartegen in opstand, omdat zij in de jaren van historisch lage rentes meer belasting betaalden dan zij daadwerkelijk aan rente ontvingen.

Ze kregen gelijk tot aan de Hoge Raad, die in december 2021 oordeelde dat de heffing op vermogen in box 3 oneerlijk was, omdat er bij de berekening gebruik werd gemaakt van fictieve rendementen. De overheid moest de te veel geïnde belasting terugbetalen. Ruim 200.000 bezwaarmakers konden daardoor een vergoeding claimen.

Het voornemen van het Ministerie van Financiën was om bezwaarmakers binnen zes maanden terug te betalen, maar vanwege inflatie en de energiecrisis is dat niet gelukt, zegt Van Rij. Ondertussen werd er gewerkt aan een nieuw stelsel, waarbij de heffing wordt bepaald aan de hand van het daadwerkelijk behaalde rendement, wat een ingewikkelde en tijdrovende klus is gebleken.

Voor de tussenliggende jaren was een oplossing bedacht waarbij het veronderstelde rendement per vermogenscategorie (bijvoorbeeld spaargeld, aandelen of vastgoed) verschilde. Maar de Hoge Raad haalde onlangs ook een streep door die tijdelijke oplossing. Toch zegt Van Rij: "Ik ben blij met de uitspraken van de Hoge Raad, want ze hebben duidelijkheid gegeven."

Compensatie kan 'meevallen'

Belastingplichtigen voor wie de uitspraak van de Hoge Raad gevolgen heeft, moeten zich zelf bij de fiscus melden, zei de Hoge Raad. Daar moeten benadeelden beleggers goed om denken, zegt de bewindsman. "De Belastingdienst gaat daarbij helpen. Hoeveel dat gaat kosten, dat durf ik niet te zeggen. De eerste raming leek 4,5 miljard."

Maar, zegt Van Rij, "ik denk dat het nog weleens kan meevallen, omdat er belastingjaren zijn geweest waarin de aandelenbeurzen veel hoger waren dan het rendement. Er zijn ook jaren geweest dat het andersom was, maar dat zijn er aanzienlijk minder, zoals in 2022. Daarom zullen ongetwijfeld belastingplichtigen - en terecht - een beroep doen op de uitspraak van de Hoge Raad. Maar het is echt niet zo dat het sinds 2017 alleen maar negatief is."

Computersystemen

Het afhandelen van de claims gaat veel werk opleveren, waarschuwt Van Rij zijn opvolger. Daarbij hoeft die zich geen zorgen te maken over de computersystemen, die verouderd zouden zijn. "De Belastingdienst is verantwoordelijk om 403 miljard euro per jaar op te halen. Dat gaat bijna geruisloos. Het kan niet zo zijn dat de computersystemen niet draaien."

"Zijn er problemen met de ICT? Ja, die waren er, omdat er niet op tijd werd geïnvesteerd in de modernisering. Dat gebeurt nu gelukkig wel", aldus Van Rij. "Zijn we er al? Nee. Het vergt discipline van mijn opvolger en de Kamer om de laatste jaren van de vernieuwing goed te doen."