Hof verbiedt F-35-leveringen aan Israël in hoger beroep

"Israël houdt bij haar aanvallen onvoldoende rekening met de gevolgen voor de burgerbevolking", schrijven de rechters. "Het hof oordeelt dat er een duidelijk risico bestaat dat met de F-35-gevechtsvliegtuigen van Israël ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in de Gazastrook."

Oxfam Novib, Pax Nederland en The Rights Forum hadden de Nederlandse Staat voor de rechter gedaagd om de uitvoer te stoppen. Ze vinden de uitvoer van de F-35-onderdelen in strijd met het oorlogsrecht, omdat Nederland weet dat de jachtvliegtuigen gebruikt worden voor aanvallen op de Gazastrook.

Medeplichtig

"Ieder land heeft zijn eigen verantwoordelijkheid en in dit geval gaat het om de verantwoordelijkheid van ons land", zegt directeur Michiel Servaes van Oxfam Novib.

"We hebben een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof gehad, die gezegd heeft dat er mogelijk sprake is van genocide. Dan kom je op het punt dat als je doorgaat met niet alleen politieke steun, maar ook militaire steun dan wordt je daar medeplichtig aan. Dat is ernstig."

Omstandigheden 'ingrijpend' veranderd

De vergunning voor de export van de onderdelen is in 2016 afgegeven voor onbepaalde tijd. Hierom zei de Staat dat de vergunning niet heroverwogen hoefde te worden.

Ook dat ziet het hof anders: de omstandigheden vergeleken met 2016 zijn volgens het hof "ingrijpend" veranderd. De redenering van de Staat kan er volgens het hof toe leiden dat vergunningen voor onbepaalde tijd op een later moment nooit meer heroverwogen hoeven te worden.

Ernstige schendingen oorlogsrecht

"Zelfs niet indien op een later tijdstip met de uitgevoerde militaire goederen ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht zouden worden gepleegd." Dat kan volgens het hof niet de bedoeling zijn.

Minister Van Leeuwen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is momenteel in Brussel. Hij zegt dat hij de uitspraak bestudeert.

Consequenties

"We krijgen verzoeken uit allerlei landen om inzage te geven in de stukken van de rechtbank. Andere landen die zoiets willen doen ten opzichte van hun regering kunnen daar gebruik van maken", aldus Servaes.

"Er zitten 1,5 miljoen vluchtelingen klem in Gaza. Er zitten collega's van mij. Het is een drama van ongekende omvang. Rutte zegt wel eens dat hij een stevig gesprek heeft gehad met Netanyahu, maar daar kopen we gewoon niks meer voor. Het moet consequenties hebben."