Theoloog en dichter Huub Oosterhuis op 89-jarige leeftijd overleden: 'Monumentale man'

Dichter, spreker, theoloog en priester: Huub Oosterhuis bekleedde vele rollen. Arjan Broers, pastor van de Dominicus Kerk in Amsterdam, herinnert hem vooral als "monumentale man". "Een indrukwekkende man, met een stem waarbij elk woord ertoe leek te doen", vertelt Broers. "Ik heb hem weleens gesproken, maar hij was niet iemand waarmee je een praatje maakte. Hij had een groot innerlijk gezag en gevoel voor theatraliteit."

Nieuw verhaal

Zijn eerste Bijbelgedicht schreef Oosterhuis al op het Gymnasium. "Hij is van een andere tijd; 1933", vertelt biograaf Marc van Dijk. "Hij werd in een katholiek gezin geboren en de tijd waarin hij opgroeide was nog door en door verzuild. Dus in die zin is dat minder vergezocht dan het nu zou zijn om daar interesse in te hebben. Die interesse was bij hem extra groot, omdat hij gevoelig was voor taal en de vormen die religie aan kan nemen."

De liederen van Oosterhuis worden in zowel de katholieke als de protestantse kerk gebruikt. "Dat heeft volgens mij te maken met de manier waarop die Bijbelse taal hanteert. Hij gaat terug naar de bron en kijkt naar de oorspronkelijke inspiratie. In die liederen combineert hij Bijbelverzen, waardoor er een nieuw verhaal ontstaat. Dat doet hij op zo'n manier dat het zowel voor katholieken als protestanten resoneert, en ook nog eens op een manier die veel mensen aanspreekt in deze tijd."

Oosterhuis was priester, maar had moeite met het verplichte celibaat. "Ik denk dat het als dat celibaat er niet was geweest, hij priester was gebleven. Dat was een groot struikelblok voor hem, om binnen die kerk te functioneren", weet Van Dijk.

Grootsheid

In de Dominicus Kerk was zondagavond nog een concert, waarbij Trijntje Oosterhuis, dochter van Huub, zijn liederen zong. "Achteraf gezien is dat heel bijzonder geweest", vertelt pastor Broers. "Ook omdat hij op Pasen is overleden. Pasen is het feest van de opstanding; van het vertrouwen dat het leven altijd doorgaat; dat je jezelf aan de dood kan toevertrouwen. Dat geloof heeft hij op sublieme manier in zijn liederen gelegd. Dat hij dan juist op die dag sterft, geeft enig licht op zijn grootsheid."

In de kerk van Broers zijn bijna alle liederen die gezongen worden van de hand van Oosterhuis. "Soms staat zijn naam er niet eens bij, omdat iedereen weet dat het lied van hem komt", vertelt de pastor. "Hij is degene geweest die de omslag maakte van een kerk die Latijns zong en onbegrijpelijk was, naar een kerk die Nederlands zong. Wij zouden niet op deze manier kerk zijn zonder zijn liederen. Hij is degene geweest die een taal vond die poëtisch en verstaanbaar was. Zijn liederen gingen over spiritualiteit, maar waren ook sociaal geëngageerd. Dat je dat bij elkaar kan brengen is heel knap."