Verandert een mediadieet je kijk op de wereld? 'Voelt als mentale yoga!'

Zes Spraakmakers-luisteraars gingen op mediadieet en ontvingen een mediapakket op maat samengesteld door polarisatie-expert Bart Brandsma. De deelnemers werden zo gestimuleerd om andere kranten, podcasts en ocialmediakanalen te volgen dan ze normaliter consumeren. Het doel van het experiment is niet om mensen van mening te laten veranderen. "Alsjeblieft niet", zegt Brandsma. "Maar deelnemers hebben zo wel de grenzen ervaren, waarvan zij dachten dat het de wereld was."

Oude mopperaar

Alle deelnemers hielden het experiment een maand lang vol. Brandsma is trots. "Het liefst stap je toch terug naar je eigen bronnen." Vertrouwde media van deelnemers werden gemist, zo ook door luisteraar Marcel.

Hij nam deel aan het experiment omdat hij ondervond dat hij al snel wegzapte wanneer iets te ver van zijn eigen mening aflag. "Ik wilde geen oude mopperaar worden die niet luistert. Dit is transformerend voor mij geweest. Ik ben de polarisatie gaan omarmen." Marcel herkende alsnog de momenten waarop hij normaliter zou afhaken. "Maar vaak zat er ook nog wel wat zinnigs in wanneer ik verder luisterde."

Soort zoekt soort

We verkeren graag onder mensen die eenzelfde mening delen, volgens Brandsma. "Wanneer je even over de grens van je eigen wereldbeeld heenstapt, dan kan je nog verrast worden." Volgens Brandsma is het toelaten van hetgeen dat we niet weten iets dat ons juist nieuwsgieriger, maar ook zachter naar elkaar toe maakt. "Een basishouding waar we in een polariserend tijdsgewricht heel veel baat bij kunnen hebben."

Hart open

Ook deelnemer Perihan is blij dat ze zich open heeft gesteld voor een ander mediadieet. "Ik kwam uit mijn comfortzone en mijn brein werd flexibeler." Volgens haar is het fijn en veilig om in eigen kring te blijven en juist lastiger om mensen op te zoeken die daar buiten staan. "Maar wanneer je écht gaat luisteren, ontstaan er andere gesprekken. Er gebeurt dan iets anders met je hart. Je staat open en dat hoort de ander." Perihan ervoer hierdoor een andere energie die naar meer smaakt.

Luisteraar Philip noemt zijn deelname aan het experiment 'een soort mentale yoga'. "Je wordt in allerlei buigingen geduwd die onnatuurlijk zijn, maar na een tijdje voel je je een stuk leniger." Volgens hem is polarisatie niet per se erg. "We komen in een periode waarin we een standpunt durven in te nemen en de discussie met elkaar aan durven te gaan." Volgens expert Brandsma hebben we als mens dat soort wrijving nodig. "Maar we moeten niet vergeten wat het teweegbrengt. Zoals politici die voortdurend brandstof geven tot wij-zij-denken."

Mening gevormd of aansluitend?

Een ander mediadieet leidt niet altijd tot andere inzichten, volgens wetenschapper en deelnemer Diederik Jekel. "Het moet ook met je interesses resoneren. Wanneer je niets met voetbal hebt, zal de Voetbal Inside ook niets voor jou zijn." Wel vraagt Jekel zich af in hoeverre een mening beïnvloedt is door media die mensen volgen. Of is het juist zo dat mensen bepaalde media kiezen omdat ze een gelijke mening al delen?

Twee leerlingen van het Winkler Prins in Veendam baseerden hun profielwerkstuk op de oproep van het Spraakmakers-polarisatie-experiment. De kernvraag voor hun onderzoek luidde: 'Heeft subjectieve media invloed op onze meningsvorming.' Het antwoord? "Ja", zegt scholier Jesse. "Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat de Telegraaf subjectief is op het gebied van de asielcrisis. En wel 88 procent van de lezers is het daarmee eens. Dat heeft dus invloed op hun mening."

Volgens de leerlingen Jesse en Kaelyn versterkt dit polarisatie. "Er ontstaat een tunnelvisie en zo wordt ieders mening steeds bevestigd. Zo groeien we steeds verder uit elkaar."

Succesformule!

"Parkeer je kennis en zie een ander", tipt deelnemer Perihan. Volgens Jekel moet er niet per se naar een mening gekeken worden, maar naar hoe deze gevormd is. "Vaak kunnen we elkaar dan wel vinden, maar we moeten met achttien miljoen door één deur vrotten en dan wordt het lastig."

Jekel stelt dat niemand het fijn vindt om niet serieus genomen te worden. "Wanneer je nader tot elkaar wil komen in een discussie moet je daar voorzichtig mee zijn." Brandsma stemt hiermee in. "Het blijven praten met elkaar, dat is de succesformule en volgens mij moeten we dat veel meer doen!"

Cabaretière Kiki Schippers ving alle ervaringen van de deelnemers in een lied en noemt het: 'Een lekkere polariserende meezinger.'