Achtergrond
KRO-NCRV

De Verhoorkamer: dit is er nodig om je mentaal te breken

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. De Verhoorkamer: dit is er nodig om je mentaal te breken

Ben jij in staat om schuld te bekennen van een misdaad die je niet hebt gepleegd? "Iedereen kan tot een valse bekentenis worden verleid", zegt een rechtspsycholoog in de podcastserie De Verhoorkamer. In aflevering drie gaat onderzoeksjournalist Lot Buis met experts dieper in op het mechanisme achter een valse bekentenis.

Luister nu naar deel 3 van De Verhoorkamer - Als jij het zegt - De Verhoorkamer

Ernstige feiten

Mensen die zeggen dat ze nóóit iets zouden bekennen wat ze niet gedaan hebben, redeneren volgens rechtspsycholoog Robert Horselenberg vanuit een luxepositie. “Je moet je voorstellen: je zit in beperking en de enige met wie je mag praten zijn je advocaat en twee verhoorders.”

Er wordt misschien gebluft met bewijs, er worden retorische trucjes toegepast en je bent geïsoleerd. Volgens Horselenberg gaat het vaak gaat om ernstige feiten, waarbij ook verdriet in het spel is. “Je bent misschien net een geliefde verloren. In die situatie zou ik ook vals kunnen bekennen.”

Controle kwijt

Soms mogen verdachten uren niet douchen of eten en ze slapen slecht. “Je bent alle controle over je leven kwijt. Vanuit die gedachte weet je ook: als ik beken, dan krijg ik weer wat terug van die vrijheid.”

Rechtspsycholoog Annelies Vredeveldt herkent een mechanisme dat kan ontstaan naar uren verhoren onder (hoge) druk. “Op een gegeven moment zie je geen uitweg meer. Dan denk je: het blijft maar doorgaan. Ze blijven maar verhoren en de enige manier waarop ik hier vanaf kom, is door toch maar te zeggen wat ze willen horen.”

Goede wereld

Verdachten kunnen na een valse bekentenis nog geloven in een goede afloop. “Het just world belief betekent dat mensen in het algemeen denken dat ze in een rechtvaardige wereld leven. Ze denken dus dat het wel goedkomt, omdat de waarheid uiteindelijk boven water komt.”

Nieuwste aflevering

Aflevering drie van De Verhoorkamer is donderdag online gekomen, een paar dagen later dan maker Lot Buis had gepland. “Terwijl we de podcast maken, blijven we dingen onderzoeken en komen er nieuwe vragen bij. Gaandeweg komen er ook nieuwe feiten bovendrijven”, zegt Buis.

Voor haar onderzoek wilde Buis met verschillende mensen en instanties spreken, maar niet iedereen stond te trappelen om te reageren. “Soms loop je tegen een muur aan”, aldus de onderzoeksjournalist. “Het duurt best lang voordat we bij de juiste mensen terechtkomen, maar ik wil zo’n compleet mogelijk product maken. Dat kost tijd.”

Podcast De Verhoorkamer

In De Verhoorkamer zoekt journalist Lot Buis uit of een valse bekentenis vandaag de dag nog steeds voorkomt. Onder welke druk komt een verdachte te staan in de verhoorkamer? Wat gebeurt er met je psyche tijdens een verhoor? En zou dit iedereen kunnen overkomen? De podcastserie is vanaf 25 maart wekelijks te beluisteren via je favoriete podcastapp.

Ster advertentie
Ster advertentie