Hoogbegaafdheid: vloek of zegen?

"Met een hoogbegaafd brein zijn sommige dingen die heel complex zijn juist heel logisch", vertelt Marinke. Daardoor wordt een jongen met een brilletje, die uitblinkt in wiskunde en schaken, vaak snel herkend als hoogbegaafd. Maar hoewel zulke stereotypen soms kloppen, kan het ook heel anders zijn. "Sommige dingen zijn met een hoogbegaafd brein juist heel ingewikkeld, terwijl ze voor anderen vanzelfsprekend lijken." Dit zorgt ervoor dat veel kinderen zich onbegrepen voelen.

Onbegrepen

Zo ging het ook bij Marinke zelf. Ze was een vrolijk en sociaal kind, iets waarover ze met de kennis van nu zegt: "Daardoor ben ik niet gezien." Ze had dyslexie en bleef zitten in groep drie. Ze merkte dat ze vragen op een andere manier beantwoordde dan haar klasgenoten, maar niet per se op de 'slimmere' manier. En dus werd haar hoge IQ over het hoofd gezien. Pas op haar 22e, tijdens een honoursprogramma aan de universiteit, kwam het aan het licht. Toen ze vastliep in het lesprogramma kwam ze terecht bij een schoolpsycholoog, die haar vertelde dat ze wel eens hoogbegaafd kon zijn.

Volgens haar is het een misvatting dat hoogbegaafde kinderen altijd moeiteloos door school heen rollen. "Sommige hoogbegaafde kinderen vinden school te makkelijk, maar er is ook een groep voor wie school juist heel verwarrend is", zegt ze. Zelf behoorde ze tot die tweede groep. "Mijn hoofd werkt anders, ik leer op een andere manier. Daardoor begreep ik vaak de boodschap van school niet."

De signalen waren er wel, maar op een minder voor de hand liggende manier. "Ik ben een jaar lang niet gegroeid en ik heb een jaar lang mijn tanden niet gewisseld", vertelt ze. Volgens haar zijn fysieke gevolgen geen unicum bij kinderen die onvoldoende worden uitgedaagd. Ze ziet bijvoorbeeld veel kinderen met buikpijn. En dat is logisch, zegt ze: "Als je dag in, dag uit op school zit en de leerstof sluit totaal niet aan bij wat je nodig hebt, is dat natuurlijk heel ongezond."

Therapie

Hoewel sommige hoogbegaafde kinderen probleemloos door hun schooltijd komen, geldt dat lang niet voor iedereen. De kinderen die vastlopen, ziet Marinke in haar praktijk. Als psycholoog helpt ze hen met EMDR, een therapie voor traumaverwerking. Want veel hoogbegaafde kinderen leren dat ze zich moeten aanpassen. "Hoe hoger je IQ, hoe groter de afstand tot dat wat er van je gevraagd wordt." Dit zorgt ervoor dat ze vaak buiten sociale normen en het schoolsysteem vallen.

Wat Marinke vervolgens doet, is die interne belemmeringen – door middel van therapie – wegnemen. Ergens is bij deze kinderen de overtuiging ontstaan dat ze niet zichzelf kunnen zijn. Dit zijn vaak kleine dingen zoals grapjes die consistent niet lekker vallen of 'domme' vragen die ze stellen. Door die overtuiging te neutraliseren, komen ze weer tot bloei. Vervolgens kan er gekeken worden naar wat écht bij hen past. En dan blijkt er veel meer mogelijk dan ze dachten.

Is hoogbegaafd zijn een vloek of een zegen? Marinke is daar duidelijk over: "Een zegen."