Wetenschapper Amber Yaqub: ‘We weten nog niet wat oorzaak en gevolg is'

Oorzaak en gevolg onbekend

Op de vraag wat er in je hersenen gebeurt wanneer je de ziekte van Alzheimer hebt, antwoordt Yaqub: “Bij de ziekte van Alzheimer gebeuren er verschillende dingen. Eén daarvan is dat er eiwitophopingen ontstaan tussen de hersencellen van mensen. Stel je voor dat je hersenen vergelijkbaar zijn met je auto. Op den duur moeten de banden van je auto vervangen worden. De eiwitten in de hersencellen zijn die autobanden. Normaal gesproken gaat dat vervangen altijd goed, maar bij de ziekte van Alzheimer gaat dat niet zo goed.”

Het probleem bij mensen met de ziekte van Alzheimer zit ‘m in het knippen van een enzym, als dat op de juiste manier gedaan wordt, worden de eiwitten opgeruimd door het lichaam. Bij de ziekte van Alzheimer werkt dat enzym niet goed. Het gevolg is dat er een afwijkende vorm ontstaat van het eiwit, dat het lichaam niet herkent als afval, blijft liggen en gaat samenklonteren. Arts-onderzoeker Yaqub zegt hierover: “We zien onder de microscoop dat de hersencellen afsterven door die klonten, omdat deze giftig kunnen zijn voor de gezonde hersencellen. Het frappante is dat we niet weten of deze toxische klonten de oorzaak van de ziekte van Alzheimer zijn, of het gevolg. Is dit de onderliggende factor die leidt tot de verspreiding van hersenziekten of is dit het gevolg van een sluimerend proces dat al langer aanwezig is?”

Wanneer het onduidelijk is wat er bestreden moet worden, is een medicijn nog ver weg. Toch zijn er genoeg dingen die we zelf in de hand hebben om de risico’s op dementie te verlagen. Amber Yaqub noemt bekende voorbeelden als regelmatig bewegen en stoppen met roken, maar ook het reguleren van je bloeddruk en meten van de bloedglucosespiegel kunnen meer inzicht geven. “Er worden belangrijke stappen gezet, maar we zijn er nog lang niet.”

Afwisselend leven als onderzoeker

“Mijn werk als onderzoeker is heel gevarieerd. De ene keer zit ik de hele dag achter de computer en ben ik veel aan het coderen. De andere keer ben ik een middag in het gezondheidscentrum in Rotterdam Ommoord om de deelnemers te zien waar mijn data op gebaseerd is,” zegt Yaqub. “Ik zie al de metingen die ze hebben ondergaan en op zo'n middag worden zij voor mij de mensen achter een getal waar je een gesprek mee voert.” Het leukste aan haar werk is het contact dat ze heeft met de mensen. Het betekent heel veel voor haar: “Ze zijn geïnteresseerd in hun eigen gezondheid, maar daarnaast levert deze data ons ook heel veel inzichten op. We zijn enorm dankbaar dat al die deelnemers uit Ommoord om de zoveel jaar hierheen komen en toegewijd zijn om hieraan bij te dragen.”