Een psychiatrisch patiënt opvangen bij je thuis: in België gebeurt het (al eeuwen)
- Nieuws
- Een psychiatrisch patiënt opvangen bij je thuis: in België gebeurt het (al eeuwen)
Doodgewone gezinnen die ervoor kiezen om iemand met bijvoorbeeld schizofrenie in huis te nemen. Niet voor eventjes, maar voor járen. In de Belgische stad Geel gebeurt het als sinds de dertiende eeuw en bij Spraakmakers bespraken we dit bijzondere fenomeen.
Video niet beschikbaar
Deel uitmaken van gezin
Warmte, geborgenheid, veiligheid en structuur. Dat zijn de zaken die psychisch kwetsbare personen vaak missen en die ze volgens psychiater Ragnar Verbraeken vinden binnen de gastgezinnen. "Er zijn geen gezinstherapeutische acties, het gaat echt om het deel uitmaken van het gezin", zegt de psychiater van het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel.
Verschillende psychische aandoeningen
De patiënten hebben te maken met verschillende problematiek zoals depressie, persoonlijkheidsstoornissen of schizofrenie. Seksueel agressieve mensen of mensen met verslavingsproblematiek komen niet in aanmerking voor gezinsverpleging. "En een voorwaarde is dat de stoornis gestabiliseerd is en dat de ernstigste symptomen achter de rug zijn."
Toen de Nederlandse fotografe Ilvy Njiokiktjien voor een reportage onderweg was naar Geel, kon ze zich geen voorstelling maken bij het fenomeen. Maar al snel zag ze dat de patiënten echt onderdeel van het gezin waren. "Het was niet alsof iemand te gast was. Het was heel liefdevol en betrokken."
Liefde en structuur
Waar de ene patiënt helemaal niet opviel als patiënt, had de ander meer begeleiding nodig. "Een man leefde meer teruggetrokken bij zijn gastgezin. Zij hadden in de jaren met hem geleerd dat ze hem bezig moesten houden. Hij ervaart minder stress als hij allemaal taakjes heeft."
Volgens Njiokiktjien is het de normale structuur van het gezin wat de patiënten goed doet. "En ik had het idee dat het de gastgezinnen geen extra energie kost."
Begeleiding
Volgens Verbraeken worden de gezinnen intensief begeleid en kunnen de patiënten bij een terugval weer worden opgenomen. Het centrum zit er bovenop en ze plaatsen ook geen mensen met ernstige risico’s. Daarbij worden gastgezin en patiënt zorgvuldig aan elkaar gematcht, en volgens de psychiater zijn mismatches "gering".
De stad Geel
Al vanaf de dertiende eeuw worden psychiatrisch patiënten zo opgevangen in Geel en dat zie je terug in de hele stad, zegt Njiokiktjien. Ze maakte van dit onderwerp een fotoreportage voor The New York Times. "Als iemand zich opvallend of anders gedraagt, kijkt niemand daar raar van op." Mensen die afwijken worden in Geel gewoon aangesproken door de rest van de bewoners. "Dat vond ik hartverwarmend."
De 'zottekes' van Geel
In het Vlaamse dorp Geel worden geesteszieken al eeuwen op bijzondere manier behandeld. Onze 'zottekes' worden de mensen met psychische aandoeningen er liefkozend genoemd. Deze omgang vindt haar oorsprong in een legende van de heilige Dimpna.
Zij zou een Ierse prinses zijn geweest die na de dood van haar moeder door haar vader gezien werd als enige geschikte opvolger voor een huwelijk met hem. Ze vluchtte en kwam terecht in de bossen nabij Geel. Na jaren zoeken vond hij haar en toen ze weigerde met hem te trouwen, onthoofde hij haar.
Volgens de legende werd haar graf jaren later geopend en bleek haar hoofd weer te zijn aangegroeid. Sindsdien wordt Dimpna beschouwd als de patroonheilige van mensen die hun hoofd verloren. Sinds de dertiende eeuw komen families met psychiatrische patienten op bedevaart naar de plek om boete te doen. Sommige van deze ‘gestoorden’ verbleven in Geelse gastgezinnen.
Benieuwd geworden naar de foto's? Hier vind je het artikel van de New York Times.
Gerelateerd
