Gerdi Verbeet: 'Politiek moet zich laten adviseren door brede, diverse burgerraad'

Ze kan uit eigen ervaring meepraten over deze discussie. Ze was, zegt ze, met een hbo-opleiding zo’n beetje de "laagst opgeleide" in de Tweede Kamer. "Wat mij steeds meer ging bezwaren: de problemen die in de Kamer het grootst genoemd werden, werden in de samenleving niet zo gezien."

Jeroen van der Waal, socioloog aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, heeft nét zo’n ervaring. Hij zat van zijn 16de tot 25e op de binnenvaart. "Ik heb erg moeten wennen aan de manier van spreken op de universiteit. Die week sterk af van scheepvaart en haven."

Vroeger wel

Het is de drive van allebei om meer mensen bij de politiek te betrekken. Of anders gezegd: om ervoor te zorgen dat het parlement het hele volk vertegenwoordigt. Verbeet: "Dat staat in de grondwet, artikel 50. Ik vind dat we, door de samenstelling van het parlement, daar niet aan voldoen."

De ontzuiling bracht de verandering op gang, zegt ze. "Wat vroeger beter ging, was dat er door de verbinding met de vakbeweging, ook mensen met een beroepsopleiding in de Kamer kwamen. Die brachten toch andere beelden, vraagstukken mee. Dat lukt nu niet." Sowieso: binnen een zuil ontmoette praktisch en theoretisch geschoolde mensen elkaar. "Er was toch meer kennis van elkaars bestaan."

Buitengesloten

Van der Waal doet veel wetenschappelijk onderzoek naar de kloof tussen burger en politiek, en ontdekte dat er verschillende redenen zijn. "Praktisch geschoolden voelen een grote afstand tot de mensen die in de politiek actief zijn. Ze hebben een andere belevingswereld, andere voorkeuren en andere communicatiestijlen en voelen dat er op hen neergekeken wordt en dat ze niet serieus genomen worden." Die afstand, die volgens hem bij een partij als de SP iets minder aanwezig is, heb je in twee gradaties. Praktisch geschoolden voelen zich niet thuis in de politiek, óf ze voelen zich buitengesloten.

Met burgerraden kun je praktisch opgeleide mensen beter bij de politiek betrekken, denkt Verbeet. "Ik zou heel graag willen dat de politiek zich laat adviseren door gelote groep burgers, echt dwarsdoorsnee van mensen uit ons land. En dat die dan eens op aantal zaterdagen, gewoon met onkostenvergoeding, gewoon met elkaar in gesprek gaan."

Cruciaal

Dit is zeker een goed idee om wat te doen aan de ondervertegenwoordiging van praktisch opgeleiden in de politiek, vindt Van der Waal. De communicatie cruciaal, onderstreept hij. "Op moment dat mensen een envelop met gemeentelogo krijgen, dan is de achterstand al gemaakt."

Net zo belangrijk is het lotingsprincipe. Hij doet veel onderzoek naar dit soort initiatieven, en ziet dat ze vooral in trek zijn bij "hoger opgeleiden met een lidmaatschapskaart van een middenpartij in hun kontzak." "Hoe zij tegen de dingen aankijken weten we inmiddels wel. We moeten juist de mensen die de grootste afstand voelen tot politiek erbij zien te betrekken."