Hoe vergaat het Oekraïense vluchtelingen de eerste weken in Nederland?

Niet zonder horten en stoten

De opvang gaat niet altijd zonder horten of stoten: het schuurt soms in het klein als twee families met verschillende leefgewoontes moeten samenleven. En het schuurt op grotere schaal: veel Oekraïners willen zo snel mogelijk aan het werk, maar het duurt vaak weken voordat ze het verplichte BSN-nummer kunnen krijgen. Hulporganisaties zoals het Rode Kruis en Vluchtelingenwerk gaan gastgezinnen helpen bij het begeleiden van Oekraïense vluchtelingen.

Yuliya

Al begin februari vluchtte Yuliya met haar vier kinderen. Ze woonde in Kiev, maar is geboren in de Krim en heeft in 2014 de Russische invasie daar al meegemaakt. De Oekraïense media voorspelden geen inval, maar zij voelt zich niet veilig toen begin dit jaar gigantische aantallen Russische troepen zich verzamelden aan de grens van Oekraïne. "Veel mensen zeiden: doe niet zo hysterisch, maar ik kom uit de Krim, ik weet hoe zo’n inval is", zegt Yuliya.

Yuliya komt naar Nederland omdat ze hier verre verwanten heeft. De Oekraïense moeder van haar man is getrouwd met Ben, een Nederlander. Het echtpaar zelf woont in de VS, maar Ben heeft in Amsterdam nog een huis. Yuliya is nog nooit in Nederland geweest en ontmoet hier voor het eerst haar stief/schoonfamilie. De dochter van Ben, Renske, probeert Yuliya wegwijs te maken. Maar omdat zij niet goed Engels spreekt, wordt Yula gevraagd om bij te springen.

Yuliya vluchtte op tijd voor de dreigende invasie, maar haar leven wordt, net als dat van vele anderen, ondersteboven gekeerd. Want hoe kun je nou echt voorzien wat een oorlog aanricht?

Al twee oorlogen meegemaakt: precies hetzelfde

Terwijl Yuliya angstig en ongerust contact blijft houden met haar man en achtergebleven familie, duikt Yula volledig in de stroom informatie over de oorlog en alle emoties die erbij komen. Ze volgt het nieuws, social media en spreekt met haar vrienden en familie. Russen die met spoed proberen weg te komen, haar Oekraïne schoonmaakster, die oma is van zes kinderen.

Yula’s oudtante van 86, wiens leven in drie stukken is verdeeld (tussen Charkov, Moskou en Zandvoort), zegt: "Toen we in 1945 uit de evacuatie terugkwamen in Charkov, zagen we precies dit beeld. Als kinderen gingen we in de pauze van school puinruimen. Ik heb die oorlog gezien, en nu is die precies hetzelfde."

Van shock naar actie

Het is duidelijk dat Yuliya en de kinderen voorlopig niet terug kunnen. Het aanvankelijke gevoel van machteloosheid en shock maken plaats voor actie. Kinderen inschrijven op school, werk zoeken. Het moet wel, ondanks de onzekerheid. Wanneer zien ze hun man en vader weer? En hoe kan dit in godsnaam ooit weer goed komen?

Yula legde de eerste maanden van dit nieuwe leven vast in de documentaire Yula en Yuliya.