Hoe een lied uit de Eerste Wereldoorlog de relatie tussen Oekraïne en Rusland blootlegt
- Nieuws
- Hoe een lied uit de Eerste Wereldoorlog de relatie tussen Oekraïne en Rusland blootlegt
"Geniet de liefde, schone maagden, maar niet met die Moskwieten". In een Berlijns archief vindt Joost Wilgenhof een krakende opname van een zingende Oekraïense krijgsgevangene uit de Eerste Wereldoorlog. Het lied wordt vandaag de dag nog steeds gezongen, in een nieuwe jasje, als Oekraïens strijdlied tegen de Russen. Wie was die man die het lied zong, wat is de precieze betekenis van de tekst, en wat zegt dat over de huidige oorlog in het oosten van Europa? Deze week in DOCS: De Moskwiet en het Oekraïnse lied.
#225 - De Moskwiet en het Oekraïense lied - DOCS
Tsaren moesten niks hebben van florerende Oekraïense cultuur
Een tipje van de sluier: de zingende Oekraïense soldaat is afkomstig uit het Oekraïens-Russisch grensgebied. Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog was hij dienstplichtig in het leger van de Russische tsaar. Het lied dat hij zingt is een gezongen versie van het 19e-eeuwse gedicht Kateryna over een Oekraïens meisje dat valt voor een Russische soldaat en daarmee haar ondergang tegemoet gaat.
Geniet de liefde, schone maagden
maar niet met die Moskwieten
die komen uit de buitenlanden,
laten je zomaar schieten.
Taras Shevchenko, de nationale dichter van Oekraïne, is de auteur van Kateryna. Hij moest zijn strijd voor een onafhankelijk Oekraïne bekopen met jarenlange ballingschap. Want net als de huidige Russische macht moesten de tsaren niks hebben van een florerende Oekraïense cultuur.
foto: DOCS
Vertaler Arie van der Ent onder een portret van Shevchenko
Oude liederen inspiratie voor hedendaagse Oekraïense muzikanten
De in Nederland woonachtige Oekraïense zangeres Inna Tishchenko put troost en kracht uit het werk van Shevchenko: "Oekraïners zijn altijd trots op hem. Vooral in deze moeilijke tijden is dat een grote steun voor ons. Ik hoop dat de grote droom van Taras Shevchenko snel uitkomt; dat Oekraïne erkend zal worden als een onafhankelijk land, met een eigen cultuur en eigen identiteit."
Vandaar dat oude traditionele liederen en muziek een inspiratiebron zijn voor hedendaagse Oekraïense muzikanten. Niet alleen voor Inna Tishchenko, maar ook voor artiesten als Lada Sing en Jerry Heil die met hun moderne versies van oude teksten in Oekraïne een miljoenen publiek weten te trekken.
Arie van der Ent, woonachtig in de Shevchenkostraat in het Oekraïense dorp Hermanivka, maakte speciaal voor de documentaire van Joost Wilgenhof een Nederlandse vertaling van Kateryna.
Gerelateerde podcast
DOCS
DOCS
Iedere week brengt DOCS persoonlijke, indringende documentaires over zeer uiteenlopende onderwerpen. Soms actueel, soms tijdloos, altijd bijzonder. De documentaires van DOCS zijn onder andere te horen in de NPO Luister app, of via de website of app van NPO Radio 1.
Gerelateerd
