Hoe maken we het leven van vluchtelingen wat draaglijker?

Miljoenen vluchtelingen zijn op de vlucht of om andere redenen ontheemd. Tijdens hun tocht naar een nieuw land, en wanneer ze verblijven in een kamp, ontbreekt het ze vaak aan de meest elementaire levensbehoeften. Ontwerpers en architecten zijn daarom de laatste jaren aan de slag gegaan om goedkope en slimme oplossingen te bedenken die het leven wat draaglijker maken. "Bijvoorbeeld een jas waarvan je heel snel een tent kunt maken."

De bedenkers pretenderen niet voor alles een oplossing te hebben. "Maar ze willen wel graag bijdragen aan de discussie over hoe we het leven van de vluchtelingen die op de vlucht zijn, in vaak gammele bootjes, of in kampen zitten, aangenamer kunnen maken," aldus De Roode.

Speciaal voor Langs de Lijn En Omstreken heeft Ingeborg de Roode haar drie favoriete stukken uitgezocht:

1. Hurken op de wc

De grafisch ontwerpers zijn druk bezig geweest om pictogrammen te verzinnen in vluchtelingenkampen, die voor iedereen te begrijpen zijn. “Er komen vluchtelingen uit meerdere landen die allemaal andere talen spreken. Door met pictogrammen te werken, begrijpt iedereen wat de bedoeling is. Een van die ontwerpen is een afbeelding waarin duidelijk wordt gemaakt dat vluchtelingen niet mogen hurken op de wc-bril. In veel landen heb je hurktoiletten, waardoor mensen bij de westerse zittoiletten met de voeten op de wc-bril gaan staan om te kunnen hurken. Maar dat mag niet, omdat wc-brillen daarvan kapot gaan. Het pictogram geeft dat aan. Sommigen vinden dit ontwerp belerend, anderen zeggen juist: nuttig!”

2. Eiland in de Middellandse Zee

In de tentoonstelling is ook het idee te zien van een Nederlandse architect die een kunstmatig eiland wil ontwikkelen tussen Italië en Afrika. “Het idee is om daar vluchtelingen op te vangen, en ze ook meteen een status te geven. Het eiland zou Europe in Africa moeten heten. Vluchtelingen verblijven daar, ontwikkelen zich en zouden dan na 5 jaar ook een verblijfsvergunning in een Europees land moeten krijgen. Een idealistisch idee, dat verschillende meningen oproept. Maar dat willen wij juist ook bereiken bij het publiek.”

3. Drone om bootjes op te sporen

Om de vaak gammele bootjes vol met vluchtelingen op te kunnen sporen, bedacht een Nederlandse ontwerper een drone. “Daarmee kun je boven de Middellandse zee vliegen om de bootjes te lokaliseren.”

The Refugee Nation Flag

Het zijn maar een paar van al die ontwerpen die te zien zijn bij het Stedelijk Museum in Amsterdam. Onderzoekster Jeanette Bisschops is voor de tentoonstelling op onderzoek uitgegaan, heeft met architecten en ontwerpers gepraat, allemaal om te weten te komen wat er al is bedacht voor en ook dóór de vluchtelingen.

Een van de topstukken die volgens Bisschops echt niet mocht ontbreken was de vlag van de Refugee Nation. “De vlag is ontworpen door een kunstenaar uit Syrië, zij heeft zelf ook de tocht met een boot moeten maken. De vlag is daar ook op gebaseerd. Het is heel belangrijk dat het te zien is in het Stedelijk Museum, omdat zo ook de stem van de vluchtelingen zelf is vertegenwoordigd.”

Luister hier het gesprek terug uit Langs de Lijn En Omstreken: