Programmamaker Sinan Can in het spoor van IS

Drie weken lang reisde Sinan Can dwars door het gebied waar IS was gevestigd en in sommige gevallen heeft. Niet iedereen zou daar zomaar voor tekenen, maar Can, die de moeilijke, controversiële onderwerpen in eerdere documentaires ook niet geschuwd heeft , wist zeker dat hij wilde gaan. "Het hield me bezig en het gaat ons nog bezighouden. Geografisch is het kalifaat verdwenen, maar het gedachtegoed verdwijnt niet. Ik wil een inkijkje geven in deze organisatie. Hoe lukt het ze om zoveel mensen voor zich te winnen?"

Uiteindelijk is Can dichtbij IS gekomen. "Ik reisde dwars door gebieden waar nog steeds draagvlak is voor IS, een stad als Tikrit bijvoorbeeld. Daar zitten veel oude Saddam-aanhangers en je voelt dat het daar gevaarlijk is."

Dat gevaar kwam naar boven toen hij met zijn cameraploeg de plek wilde bezoeken waar Saddam Hoessein uit de grond is gehaald door Amerikaanse soldaten. "Ik moest daar met 80 man naartoe. Ze zeiden: dit is hardcore IS-gebied. Ze zitten er officieel niet meer, maar ze hebben er draagvlak. Als jij daar wil gaan filmen, moet je uit veiligheidsoverwegingen een grote groep mensen meenemen."

Terugkeerders

Je komt heel af en toe hoopgevende en ontroerende, maar helaas vooral gruwelijke verhalen tegen, vertelt Can. "In een kamp in Tikrit bijvoorbeeld - daar liepen kinderen rond die verkracht waren, uit wraak. Dan heb je het over kinderen van 9, 10, 11 jaar oud. Dat gaat door merg en been. Dan denk je ook: komt het ooit nog goed met deze kinderen?"

Can hoopt dat de beelden voer zijn voor discussie. "We voeren hier een gesprek over die IS' ers als verloren zonen, dat ze misschien ooit terug moeten komen, moeten we ze geen tweede kans geven? Nou, ik ben heel erg voor tweede kansen, maar wie geeft deze kinderen een tweede kans in het leven?"

De IS-gangers die nu willen terugkeren naar Nederland kunnen niet op het begrip van Can rekenen. "Op het moment dat de internationale coalitie het kalifaat op z'n knieën krijgt roepen de jongens die daar naar toe zijn gegaan ineens dat ze niet weg konden. Maar je hebt voor dat kalifaat gekozen en je hebt de kans om echt terug te komen laten lopen. Nu zijn er bombardementen begonnen, zijn de Amerikanen naar Raqqa gekomen.. en dan ben je ineens een zielig slachtoffer?"

De documentaire 'In het spoor van IS' is later dit jaar te zien op NPO 2 bij BNNVARA.