Hoe om te gaan met overlijden? Je legt geen warme deken over een grafsteen

Warme deken over een grafsteen

Wat moet je zeggen tegen mensen waarvan je afscheid moeten nemen? Tijdens het afscheid nemen willen kinderen vaak iets van hun ouders horen, zoals "ik heb op jou gewacht". Maar dat krijgen de kinderen vaak niet te horen. Else-Marie van den Eerenbeemt, familietherapeut: "Geven is eigenlijk veel belangrijker, dan kunnen de kinderen iets betekenen." Als voorbeeld vertelt van den Eerenbeemt een verhaal van een cliënt: "Ik heb die witte hand vastgehouden, we hebben niets gezegd. Ik dacht dat hij me niet kon horen, maar hij strekte opnieuw zijn hand uit, dus ik ben gebleven." Deze erkenning van een stervende zorgt voor meer afsluiting.

Ziekenzalving

In de katholieke kerk zijn de sacramenten er om katholieke te helpen met het verwerken van rouw. Hoe kan de seculiere maatschappij leren van religie om dit soort processen tot een goed einde te brengen? Volgens voormalige jonge theologe des Vaderlands Tabitha van Krimpen is de ziekenzalving een interessant ritueel dat ook naast religie kan: "De ziekenzalving, waarbij met olie de zieken worden gezalfd, hierdoor staat niet alleen het zieke lichaam centraal maar ook het aanraken, hiermee zeg je dat iemand er nog toe doen. De olie staat voor levenskracht." Door de ziekenzalving wordt je geholpen met loslaten, ook op de momenten dat mensen je niet meer zien.

Macht of liefde

Draait het bij overlijden om macht of liefde? Volgens van den Eerenbeemt is dat simpel: "Het gaat absoluut over liefde. Macht verdwijnt op het sterfbed, het is helemaal niet meer belangrijk wat voor carrière hier lag, het gaat alleen om relaties. Als familieleden even weggaan bij een sterfbed om koffie te halen, dan sterft een vader of moeder. Dat is niet loslaten, maar als je naast me staat, kan ik niet laten gaan."

Wil je beter ingelicht zijn? Beluister dan hieronder de gehele uitzending van Goed Ingelichte Kring van 13 mei 2023. Met Else-Marie van den Eerenbeemt, familietherapeut, Tabitha van Krimpen, voormalige jonge theologe des Vaderlands, Josephine Rombouts, werkte jarenlang op een Schots kasteel en schreef er bestsellers over en Operaregisseur Jetske Mijnssen.