Sinds Oekraïne-oorlog is het niet gek meer: je zolder afstaan aan een ander

Eerst maar eens even de cijfers, want waar hebben we het over? Nederland telt 32.000 geregistreerde daklozen, maar Van Sermondt denkt dat het wel het driedubbele is. "Omdat dakloosheid best wel onzichtbaar is. Veel mensen melden zich niet bij opvang, blijven lang in eigen netwerk. Bijvoorbeeld vrouwen zitten veel minder in deze cijfers."

Het kabinet kondigde begin deze maand aan dat daklozen in ons land zo snel mogelijk een eigen woonplek moeten krijgen. Op dit moment is er een woningtekort van bijna 280.000 woningen. Dat tekort zal voorlopig alleen nog maar verder oplopen. Kansfonds pleit ervoor om ook te kijken naar andere oplossingen, zoals particulieren die woonruimte beschikbaar willen stellen.

Kijk, dit is de praktijk

Zo is er het project 'Kamers met Aandacht', dat woonruimte koppelt aan jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg. Hoe dat werkt? Particulieren die een kamer in huis over hebben, verhuren die voor een klein prijsje aan een jongere. Zo helpen ze hem of haar met het laatste treetje naar zelfstandigheid. "Het gaat om jongeren die, als ze helemaal zelfstandig wonen, het best wel vaak moeilijk krijgen. Dan is de kans best wel groot dat ze na een aantal jaar toch weer dakloos raken." Aan het maken van een goede match wordt veel tijd besteed, legt Van Sermondt uit.

Lucia was om nadat ze een advertentie las in het krantje van de woningcorporatie. Maar tegen een lage huurprijs onderdak bieden, is niet altijd even eenvoudig. Laten we eens een paar hindernissen langslopen. Zo staat in veel contracten juist dat onderhuur verboden is. Ook hypotheekverstrekkers hanteren vaak strenge regels. "Dat is echt onwijs frusterend", verzucht Van Sermondt.

Ontzettend zonde

Daarnaast is de kostendelersnorm een probleem. Als iemand die bij je inwoont 21 jaar is of ouder, én een inkomen heeft, dan gaat dit ten koste van je uitkering. "Het klinkt logisch, want je deelt de kosten. Maar het gevolg is dat bij elkaar wonen niet loont en dat is ontzettend zonde."

En wie zijn garage wil ombouwen tot een studio, kan te maken krijgen met vergunningen en bestemmingsplan. "Heel vaak kan het wel, maar duurt het heel lang. En een jongere kan niet een half jaar wachten."

Dit moeten we vasthouden

De vluchtelingenstroom uit Oekraïne heeft duidelijk gemaakt dat het ook anders kan, zegt Van Sermondt. "Toen zagen we: de crisis is groot en bleek er ineens heel veel meer mogelijk." Tienduizenden mensen stellen hun huis open, de bijstandsregels werden versoepeld, vergunningen kwamen sneller over tafel. "Ik zou willen dat we die kracht vasthouden."

De belemmeringen opheffen is niet onmogelijk. De leeftijdsgrens bij de kostendelersnorm gaat volgend jaar naar 27, maakte minister Schouten onlangs bekend. "Veel belangenbehartigers pleiten hier al heel lang voor", zegt Van Sermondt. "Juist omdat we zien dat deze norm zorgt voor dak- en thuisloosheid. Ik ben er heel blij mee. Maar er zijn ook mensen boven de 27."

Niet zo onvermurwbaar

Bovendien hebben gemeenten de ruimte om maatwerk te bieden. Zo besloten Rotterdam en Arnhem om de kostendelersnorm tot 27 jaar vanaf volgende maand niet meer toe te passen. En dat tuinhuisje? Gemeentes kunnen dit mogelijk maken middels een soort mantelzorgconstructie, legt hij uit. Ook hypotheekverstrekkers blijken lang niet zo onvermurwbaar. Nu meer partijen Kamers met Aandacht kennen, worden er volgens hem vaker uitzonderingen gemaakt.

En nu wil het kabinet dus dat alle daklozen in ons land zo snel mogelijk een eigen woonplek hebben. "In de kamerbrief staat zelfs uitbannen. Vaak wordt gedacht: dakloosheid hoort erbij. Dan ga je het managen. Deze stap vind ik enorm goed. Het is erg ambitieus, maar heel erg nodig."