Wat fotografeer je wel, en wat niet?

#1: Drukte in de duinen

In de eerste aflevering De vosjes bezoekt Marije de Amsterdamse Waterleidingduinen. Daar mag je rondstruinen en dus ook van de paden af. "We gunnen de bezoekers hun natuurervaringen in het duin. Iedereen mag komen genieten," aldus Waternet, beheerder van de Waterleidingduinen. Dat bezoekers foto’s maken tijdens hun wandelingen is ook helemaal prima.

Maar er is ook een andere kant: amateurfotografen verdringen zich bij de holen van vossen, zeker wanneer er jonge vosjes zijn. "De jonge vossen zijn zo fotogeniek dat mensen er massaal op afgaan. Ze zitten dan op 15 à 20 meter afstand te wachten tot de jongen eruit komen", vertelt boswachter Martin Jonker.

"Fotografie is een populaire hobby geworden. Iedereen wil het mooiste plaatje. Er zijn ook organisaties die hier workshops aanbieden met garantie op het zien van een vos. En als je dan wat voer verstopt… ja, dan is het inderdaad makkelijk om een vos te zien."

"We vragen mensen om zich aan de toegangsvoorwaarden te houden: de natuur niet te verstoren, gepaste afstand te bewaren, dieren niet te voeren, et cetera," aldus de boswachter. Maar de grens is dun en dus speelt de vraag op: moeten fotografen geweerd worden uit het natuurgebied?

#2: Fotograferen van overledenen taboe?

"Toen het lichaam van mijn jongere broer stond opgebaard in het huis van mijn ouders, had ik totaal geen neiging daar een foto van te maken," vertelt maakster Marije Schuurman Hess. Waarom was dat zo? Haar tweede aflevering zal gaan over het vastleggen van de dood, het fotograferen van overledenen.

"In de 19^e eeuw gebeurde dit in Europa vrij veel. De dood werd toen gezien als iets mystieks, en men wilde het sterven grijpen en bedwingen." Zo werden er destijds familieportretten gemaakt met het hele gezin rond een overleden kind, met de mooiste kleren aan en de ogen soms zelfs open.

In de 20^ste eeuw verdwijnt deze trend, om in het nieuwe millennium voorzichtig terug te keren via bijvoorbeeld uitvaartfotografie. Toch blijft het voor veel mensen nog taboe of 'niet nodig'. Het zien van een overledene wordt vaak nog als schokkend ervaren en we herinneren ons onze dierbaren liever levend. Maar hoe zit dat bij baby’s, die bij de geboorte overlijden? Bij wie geen sprake is van 'een leven' waar je met een glimlach aan kunt terugdenken?

#3: Welke boodschap vertel je aan de wereld?

In de derde aflevering onderzoekt Marije een verschijnsel dat je het best kunt omschrijven als 'kapot-fotograferen'. In een eerder bestaan vloog de gelauwerde fotograaf Jeroen Robert Kramer de wereld rond om foto-reportages te maken voor Vanity Fair, the New York Times en ook de Volkskrant. Tegenwoordig is zijn werk meer poëtisch en raadselachtig, en werkt hij in stilte. Marije zit met hem aan tafel.

Ook reist Marije in deze aflevering naar Brussel. Daar bezoekt ze een bijzonder activistisch fotografieproject van de net afgestudeerde Elise Dervichian. Elise vraagt zich af: hoe doorbreek je de stilte rond verkrachtingen die plaats vinden door een bekende? Hoe kun je een weerwoord bieden aan de schaamte die veel meisjes en vrouwen ervaren na verkrachting? Kan mijn camera daarbij een wapen zijn?

Meer radiodocumentaires?

Elke zondagavond worden om 21.00 uur tijdens Radio Doc op NPO Radio 1, twee radiodocumentaires uitgezonden. Eén korte en één langere. Terugluisteren kan via de podcastpagina van Radio 1, de app, via iTunes of in jouw favoriete podcastapp.