De transfermarkt van de klassieke muziek

Het is nog nooit gebeurd dat een chef-dirigent voortijdig de laan uit is gestuurd. Daniel Gatti zou tot 2020 maestro zijn bij het Koninklijk Concertgebouworkest. Merlijn Kerkhof: "Als een chef-dirigent niet meer bevalt wordt het met de mantel der liefde bedekt. Ze blijven langer, ter vergelijking met voetbaltrainers die na drie jaar meestal wel aan hun taks zitten. Als de koek op is gaat zo iemand naar een ander orkest. Zo’n contract wordt stilzwijgend verlengd. Met Gatti was dat ook de bedoeling. Elk jaar concerten bij boeken en kijken hoe het gaat. Wat nu is gebeurd is echt ongekend."

Gatti was een dirigent van een generatie dat langzaam aan het verdwijnen is. Het Concertgebouworkest had daarmee een maestro binnen gehaald van de oude stempel. "Het was een dirigent die heel erg autoritair was en zijn zin wilde door drukken. Het moest gaan zoals hij het wilde hebben. Het was geen dirigent die het orkest aanhoorde, maar juist heel hard liet spelen. Dat was slecht voor het orkest en het publiek."

Voor recensenten, het publiek en vooral het orkest in het bijzonder gaat het een bijzondere en spannende tijd worden. Er staat veel druk op het orkest en iedereen wordt met andere ogen bekeken. “Iedere dirigent die bezig is, wordt gewogen. Ook als je niet zou willen, iedereen kijkt naar je met de ogen: Is dit 'm?”

“Het is lastig. Gatti heeft maar twee jaar gespeeld. De andere maestro’s zouden zich nu als een tweede keuze kunnen voelen. De namen die toen beschikbaar waren zijn inmiddels bezet. Een tweede punt is dat je iemand hebt weggestuurd vanwege #Me-Too beschuldigingen. Je moet nu ook gaan scouten op menselijke gedragingen. Je kan niet meer aankomen met iemand die de enige schijn tegen zich heeft op dit gebied.”

Verjongen

"Een chef-dirigent komt maar een aantal weken in het jaar langs. Dat kunnen er bijvoorbeeld maar veertien zijn. Het is niet dat hij een halfjaar met zijn eigen orkest werkt. Er komen dus ook veel andere dirigenten langs. In Amsterdam weten ze dus wel een beetje wat klikt en wat niet."

Voor het Concertgebouworkest is de huidige situatie een goed excuus om te verjongen. De grote dirigenten hebben overvolle agenda’s. Het is niet zo makkelijk meer om de top binnen te krijgen. Voor het orkest is dit de kans om te experimenteren. Er moet een frisse wind waaien, geen belachelijke bedragen meer en geen machtswellusting, nieuw bloed!

Een opvallende naam daarbij is die van de 27-jarige Kerhem Hassan. Nadat hij het stokje overnam van Bernard Haitink, die neerviel in zijn voorlaatste concert, mag hij nu een openlucht concert doen in Cyprus. In de weken daarna zal hij gastdirigent zijn bij het Concertgebouworkest. "Het is erg speciaal dat hij wordt terug gevraagd in Amsterdam. Het orkest heeft het uiteindelijk het eind oordeel. Dat is heel bijzonder en is bij andere orkesten helemaal niet het geval."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Facebook en Twitter voor een dagelijkse dosis druktemaker.