Onderzoeker Nozizwe Dube: 'Er moet meer bereidheid komen om te leren over intersectionaliteit'

Wanneer wordt neutraliteit uitsluiting?

Hoofddoeken en andere religieuze uitingen mogen nu weer verboden worden op de werkvloer van Europese overheidsinstanties, dat heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie bepaald. "Het is een belangrijk element van de nationale identiteit van België om neutraal te willen zijn in hun overheidsinstanties," zegt Dube.

"Maar dan is ook de vraag: wanneer wordt de wens om die nationale identiteit te bewaren een gevaar voor gelijkheid en inclusie?" Andere landen kunnen zeggen dat het hun nationale identiteit is. Zo kunnen ze zeggen dat er in de grondwet staat dat ze een wit land zijn en voor heteroseksualiteit staan. "Gaat dat voor het Hof een reden zijn om mogelijke uitsluiting en discriminatie te rechtvaardigen? Waar trekken we de lijn als we dat toelaten voor religie? Zouden we dat ook moeten toelaten voor andere aspecten die tot de nationale identiteit behoren om neutraal te blijven?"

Neutraliteit rechtsstaat en juristen

Volgens het onderzoek van Dube is het rechtssysteem zelf niet neutraal. Het recht draagt soms zelf bij tot uitsluiting en houdt het zelfs in stand. "Als je het mij vraagt, kan het zelfs een probleem zijn en hoe het recht in elkaar zit, kan ook tot uitsluiting en discriminatie leiden."

De EU-antidiscriminatierichtlijnen zijn in 2000 aangenomen. De gronden van ras, religie, beperking, seksuele oriëntatie en leeftijd zijn er later bijgekomen. Dat was in het begin gefragmenteerd: ras en discriminatie werd uitgesloten in veel meer domeinen zoals onderwijs, arbeidsmarkt en huisvesting. Terwijl de overige gronden alleen uitgesloten waren op de arbeidsmarkt.

Die verandering is ontstaan doordat er in EU-lidstaten een opmars was van extreemrechts. Er was bezorgdheid in de overige EU-lidstaten dat er hetzelfde zou gebeuren als tijdens de Holocaust. Als voorzorg is er meer bereidheid gekomen in de EU-lidstaten om de andere gronden te erkennen en hun antidiscriminatie framework uit te bereiden. Dube: "Nu is er minder bereidheid om daar nog meer over te spreken."