Internetcriminelen misbruiken het vertrouwen van veilig handelen

Bij het zien van de advertentie aarzel ik geen seconde en nietsvermoedend stuur ik een berichtje naar de verhuurder. De verhuurder wil via email met me verder praten. "Zodra mensen buiten de Marktplaats-omgeving proberen een conversatie of een dialoog op te zetten, dan gaan bij mij de alarmbellen af", vertelt Marc Immink, woordvoerder van Marktplaats. "We zien dat dit een patroon is. Het is gedrag van mensen die het niet goed bedoelen."

Sympathieke dame

Ik stuur een bericht naar de verhuurder, waarbij ik me voorstel als Nikkie Serrarens en een paar vragen stel over de woning. De verhuurder reageert snel. "Hi Nikkie, dankjewel voor je interesse in het appartement. Eerst een paar dingen over mezelf: ik heet Ella Francisc(red. waarschijnlijk niet haar echte naam), ik ben 36 jaar oud en werk als engineer in Londen. Ik heb een lieve man (Luca) en een dochter (Sofia). Een ander familielid is onze zesjarige Labrador Retriever, waar we allemaal erg gek op zijn. Het probleem is dat ik veel werk hier heb in Londen. Ik ben een engineer en mijn man is een chef", stuurt ze via de mail.

Hoe langer Ella en ik met elkaar mailen, hoe meer ik haar vertrouw. "Dit is buitengewoon geraffineerd. Je wordt in een deken gewikkeld van sympathie en warmte", zegt Immink. "Het is een buitengewoon aardige dame met een buitengewoon vriendelijke toon. Je hebt het gevoel dat ze echt geen verkeerde bedoelingen kan hebben. Maar helaas, achter deze hele sympathieke dame zit een crimineel netwerk dat dit allemaal buitengewoon zorgvuldig voorbereidt en aanbiedt."

Twijfels

Langzaam begin ik te twijfelen. Hoe vaak ik er ook om vraag, Ella stuurt me maar geen foto’s van de woning. Een bezichtiging plannen lukt ook niet. Ella woont in Londen en wil niet zomaar naar Nederland komen. "Vier weken geleden had ik contact met een potentiële huurder. Hij vroeg me of ik naar Nederland wilde komen om het appartement te laten zien. Toen ik in Nederland aankwam, reageerde hij niet op mijn telefoontjes of mijn email. Hij kwam niet opdagen. Het was zonde van mijn tijd en geld", schrijft ze.

Omdat Ella dus niet zonder garantie voor mij naar Nederland wil komen, stelt ze voor dat ik een geldbedrag overmaak; de eerste maand huur en de borg. Ik hoef het geld niet naar háár over te maken, maar naar een escrowbedrijf genaamd Renties Insurance. Het bedrijf bewaart het geld veilig, totdat ik de woning heb gezien en het contract heb getekend. En Ella heeft dan het bewijs dat ik een serieuze huurder ben. Het is voor ons beiden een manier om veilig afspraken te maken. Een perfecte oplossing, dus.

"In de verhaallijn die gestart wordt met het slachtoffer, wordt aangeboden om via een veilige manier te handelen. Via een derde partij dus, zoals een escrowbedrijf", legt Gijs van der Linden uit, hij is teamleider van het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting van de politie. "Er wordt misbruik gemaakt van deze platformen. Mensen maken hun geld over en krijgen dan vervolgens niet het product geleverd."

De Fraudehelpdesk houdt jaarlijks bij hoe vaak er verhuurfraude wordt gepleegd. In 2019 kreeg de organisatie 383 meldingen van verhuurfraude. Het totale schadebedrag van alle slachtoffers is €234.105,-. Uit een onderzoek naar aankoopfraude uit het buitenland, van onderzoeksgroep Cybersafety van NHL Stenden Hogeschool, blijkt dat ruim de helft van alle online aankoopfraude uit het buitenland verloopt via handelswebsites. Marktplaats staat met 30% bovenaan het lijstje van meest gebruikte websites waar oplichters actief zijn.

Valse escrowwebsite

Ik wil zeker weten of Renties Insurance wel veilig is. Het telefoonnummer van Renties Insurance werkt niet. Op het internet staat een lijst met punten waarop je kan controleren hoe echt een website is. Een van de tips was het controleren van de keurmerken op de website. De keurmerken van Renties Insurance werken niet. Daarnaast staat er op de escrowwebsite een lijst met partners waarmee Renties Insurance samenwerkt. De meeste partners bestaan niet meer. De partner die nog wel bestaat, kende Renties Insurance niet. Alles wijst erop dat Renties Insurance niet bestaat. Ik mail Ella om haar te waarschuwen voor het bedrijf en stel voor om een andere escrowservice te gebruiken, eentje die wel betrouwbaar is.

Simpele oplichting

"De oplichting zelf is erg simpel", vertelt Michael Banks. Hij is een van de moderatoren van het forum Scamwarners, waar mensen hun ervaringen delen met internetoplichting. "Ze zeggen: Jij mag mijn woning huren, maar van tevoren moet je wel betalen. En net zoals iedere andere goede goochelaar, kleden ze de illusie aan met valse websites. Ze introduceren een escrowwebsite, een veilige organisatie die je geld bewaart. Maar dit is allemaal nep."

Op de website van Scamwarners staan duizenden verhalen over oplichting. We verzamelden alle meldingen van huuroplichting waarbij gebruik wordt gemaakt van een valse escrowwebsite.

Tekst gaat verder onder de grafiek

"Ik snap je zorgen en het klinkt heel logisch. Alleen, ik heb een overeenkomst met Renties Insurance, zij zorgen voor het hele proces. Het is hun beleid. Je moet eerst het geld overmaken voor ik naar Nederland kan komen. Daarnaast, ik heb eerder met Renties Insurance gewerkt en het is een betrouwbaar bedrijf. Je kan ze zeker vertrouwen", mailt Ella terug.

Hoe graag ik ook wil geloven dat het goed zit, ik begin steeds meer te twijfelen aan Ella’s betrouwbaarheid. Ik mail haar met de boodschap dat ik eerst foto’s wil zien voordat ik het geld ga overmaken. Pas na vier dagen krijg ik een reactie: een kortaf mailtje met negen foto’s. De foto’s zijn prachtig, de woning is heel stijlvol ingericht. Wanneer ik de foto’s in Google opzoek, blijken ze alleen niet van een appartement in Utrecht te zijn, maar van een huis in Den Haag.

Flink bedonderd

Alles valt opeens op zijn plek: Ella is een oplichter. Ik snap ook opeens waar het mis ging. Ik was wanhopig vanwege de krappe huizenmarkt in Utrecht. Ik raakte verblind door de kans op een perfecte woning. Maar, ik werd vooral misleid. Als ik de e-mails nu teruglees, valt het me op hoe snel Ella mijn vertrouwen won. Ik was ontzettend open tegen haar, ik vertelde zelfs anekdotes over mijn kat. En zelfs toen ik erachter kwam dat Renties Insurance nep was, vertrouwde ik haar nog steeds. Ze wond me helemaal om haar vinger. Ondanks dat ik geen geld heb overgemaakt, voel ik me wel flink bedonderd.

Ondertussen zetten verschillende partijen zich in om de oplichting terug te dringen en de veiligheid voor consumenten te vergroten. "We hebben de afgelopen jaren veel technieken ontwikkeld om het veiliger te maken. Zo hebben we nu de gelijk-oversteken-optie binnen Marktplaats, een ingebouwde escrowservice. Dit is al een stuk veiliger", vertelt Marc Immink van Marktplaats. "Het is een kat-en-muisspel. We ontwikkelen ons, we zien trends en anticiperen daarop. Maar, de doorgewinterde crimineel doet hetzelfde. Die is bijzonder vindingrijk en creatief. Hij verzint steeds weer nieuwe manieren om zijn slag te slaan. Het is een constante strijd.”

Hoe zorg je ervoor dat je zelf niet opgelicht wordt via een valse website? Reporter Radio verzamelde een lijst met tips, samengesteld met behulp van Marktplaats en de Politie.

Met déze tips zorg je ervoor dat jij niet Ella's volgende slachtoffer wordt!

• Zoek op Google naar reviews over de (escrow)website. Als er geen of vooral negatieve reviews te vinden zijn, dan moet je voorzichtig zijn;
• Controleer hoe betrouwbaar de verkoper is via de website van de politie;
• Controleer of de keurmerken van het bedrijf kloppen. Op de website van het keurmerk kun je vinden of het bedrijf ècht is aangesloten bij het keurmerk;
• Betaal alleen via betaalservices die je vertrouwt. Een goede optie is PayPal, Gelijk Oversteken van Marktplaats, of betrouwbare escrowservices;
• Zoek op internet wat je kan vinden over de persoon waarmee je handelt. Zoek op de naam, gegevens, website en teksten uit berichten die de verkoper stuurt;
• Controleer hoe oud de website is. Als de website nog jong is, dan is er voorzichtigheid geboden. Vul op deze website de URL in van de website die je wilt controleren;
• Twijfels? Vraag aan vrienden of familie of ze mee willen kijken;
• Als iets te mooi is om waar te zijn, dan is dat vaak ook zo.