Gevangene krijgt pasje voor eigen cel in grootste bajes van Nederland

"Zo gaan we met onze tijd mee en kunnen we innovaties doorvoeren," zegt Angeline van Dijk, hoofd van de Dienst Justitiële Inrichtingen. Het openen van een nieuwe gevangenis is volgens haar noodzakelijk. Tegelijkertijd is het openen van de nieuwe gevangenis pijnlijk omdat er veel is bezuinigd en er een aantal gevangenissen is gesloten.

Wat opvalt bij een bezoek aan het gebouw in Zaanstad is dat de bewakers bijna geen sleutels meer nodig hebben. Tegenwoordig worden vooral pasjes gebruikt.

Zelf wekker zetten

De gevangenen krijgen pasjes voor hun eigen cel. Ze zullen zelf hun wekker zetten en naar hun werk kunnen gaan. Volgens Van Dijk past dat bij de huidige tijd en blijft het ondanks die vernieuwingen een echt gevangenis. "De vrijheid zoals wij die in de samenleving ervaren is daar absoluut niet." Gevangenen krijgen wel meer verantwoordelijkheden "maar we gaan niet alles voor ze doen, dat kan straks buiten de gevangenismuren ook niet."

Het nieuwe gebouw biedt niet alleen nieuwe mogelijkheden voor de omgang met gedetineerden maar is per gevangene ook goedkoper dan oudere gevangenissen. Op de oude locaties waren grote investeringen nodig. In plaats daarvan is gekozen voor een heel nieuw gebouw.

Natte toiletrol

Aan de opening van de gevangenis ging flink wat voorbereiding vooraf, er werd onder andere getest met proefgedetineerden. Daarbij kwamen soms hele praktische problemen aan het licht. "De douche bijvoorbeeld, die ziet er prachtig uit maar spuit alle kanten uit. Je hebt wel een schone cel, maar je moet het wel elke keer opruimen. Daar kom je pas achter op het moment dat die proefgedetineerde zegt: 'Leuk die douche, maar die toiletrol die ik van jou heb gekregen is helemaal doorweekt'", aldus een medewerker.

Persoonsgerichte aanpak

Van Dijk denkt dat de grootschaligheid van de gevangenis een positieve bijdrage kan leveren aan een daling van de recidivecijfers onder ex-gedetineerden. Volgens haar gaat het in feite om vier kleine gevangenissen in één gebouw. Zij stelt dat de persoonsgerichte aanpak in deze gevangenis zorgt voor een beter contact tussen bewakers en gedetineerden.