Signalen van kindermisbruik worden vaak niet opgepikt

Natuurlijke afweerreactie

Hoewel 1 op de 10 kinderen in Nederland te maken krijgt met seksueel misbruik en er steeds meer aandacht voor het onderwerp is, duurt het in de praktijk erg lang voordat volwassenen doorkrijgen wat er aan de hand is met een misbruikt kind. "We willen niet dat dit soort dingen kinderen overkomen, dus mensen hebben een soort afweerreactie", zegt Aafke Scharloo die regelmatig spreekt met jonge slachtoffers.

Verhalen van kinderen geloven

"De meeste kinderen worden misbruik door iemand die we kennen", zegt Scharloo. De aardige buurman, de opa, de trainer. Ook dat maakt dat de signalen maar moeilijk tot ons doordingen. "Je ken deze persoon vaak als ouder ook."

Als een kind wél signalen afgeeft vragen we ons eerst of de beschuldigen kloppen. "Het belang van het kind dat mogelijk misbruikt wordt stellen we hiermee achter", aldus de klinisch psycholoog. Volgens haar moeten we verhalen van kinderen eerder vertrouwen op waarheid.

Expliciet bespreken

Dat vindt ook Kim van Laar, directeur van stichting Team-Kim. Zij werd als tiener misbruikt door haar buurman en geeft nu onder meer voorlichting op scholen over geweld en misbruik. "Ik had als kind vaker de vraag willen krijgen of er wat aan de hand is. Zou je iets willen vertellen? Zit er iemand aan je wat je niet fijn vindt?" Van Laar weet uit ervaring dat je dit als kind niet meteen vertelt. "Je moet hier herhaaldelijk met kinderen over praten."

Scharloo zegt dat het belangrijk is om hier expliciet met kinderen over te praten, ook als er niet direct een vermoeden bestaat. “Je moet dit onderwerp vrij direct bespreken, anders snappen kinderen niet wat je bedoelt.” Wanneer je het niet expliciet benoemt, geef je overigens de boodschap dat je er eigenlijk liever niet over praat. “Kinderen proberen je te ontzien als ze merken dat je het moeilijk vindt.”

Signalen

Ook is het belangrijk om niet te veel te focussen op mogelijke signalen. Van Laar: "Vaak wordt er gezegd dat kinderen minder goed gaat presteren op school, maar mijn overlevingsmechanisme was om juist heel hard mijn best te doen." Volgens haar is het wel belangrijk om te letten op verandering in gedrag. "We moeten goed naar kinderen blijven kijken."

Volgens de klinisch psycholoog Scharloo moeten volwassenen zich meer bewust zijn van onze natuurlijke afweer tegen het onderwerp en afgaan op ons gevoel. "Negeer het niet als je het gevoel hebt dat er iets aan de hand is."