Aanpak seksueel geweld vraagt om 'veranderen van sociale normen': 'Dit moet niet worden getolereerd'

Pelicot was erbij tijdens de zittingen in de zaak tegen haar echtgenoot en 50 andere mannen die haar drogeerden en verkrachtten. De rechtbank in Frankrijk heeft 20 jaar geëist tegen haar man. "Schaamte is niet aan ons om te voelen, het is aan hen", zegt Pelicot. Ook in Nederland laait het gesprek rondom slachtoffers van seksueel geweld op. Uit nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat ruim 1,7 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouders tussen 2023 en 2024 slachtoffer zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Taboe

Coenradie deelde in de Tweede Kamer haar eigen ervaringen met seksueel geweld. De staatssecretaris zet zich in tegen femicide, maar ook wat daar vaak aan vooraf gaat, namelijk huiselijk en seksueel geweld tegen vrouwen. "Hopelijk herkennen slachtoffers zich hierin. Het ligt niet aan jullie. Het ligt altijd aan de dader. Wees er open over, maak er melding van of neem iemand in vertrouwen. Haal het uit het taboe."

Nieuwe norm

"We moeten een nieuwe norm stellen. Ouders moeten het gesprek aangaan, op school en met de omgeving het erover hebben. Het ligt niet aan jou", gaat Coenradie verder. De staatssecretaris belooft tegen seksueel geweld te blijven strijden in de Tweede Kamer. In Frankrijk lijken er naar aanleiding van de zaak-Pelicot veranderingen aan te komen, meldt Saskia Dekkers die verslag deed van de rechtszaak.

"De premier heeft al aangekondigd dat er een veel strengere verkrachtingswet komt en dat er maatregelen komen zodat vrouwen gelijk worden gehoord en DNA-testen kunnen doen om bewijs te verzamelen. Zo wordt er nagedacht over hoe de situatie voor vrouwen verbeterd kan worden", vertelt Dekkers.

Maatschappelijk gesprek

Dekkers was aanwezig bij de zittingen en noemt het "ongelooflijk indrukwekkend" hoe Pelicot de zaak in is gegaan. Bovendien heeft het veel impact op de Franse samenleving. "Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wat is er mis met onze maatschappij dat dit plaatsvindt?" zijn vragen die volgens Dekkers omhoog zijn gekomen.

'Alle lagen van de samenleving'

Luc Lauwers, adjunct-directeur van expertisecentrum seksualiteit Rutgers, stelt dat het er in Nederland niet beter voor staat dan in Frankrijk. "De zaak-Pelicot maakt inzichtelijk dat de overlevers en de plegers in alle lagen van de samenleving zitten", vertelt Lauwers. "Het is cruciaal dat er goede wet- en regelgeving is."

Lauwers pleit er dan ook voor om meer politiecapaciteit hiervoor vrij te maken, zodat de meldingsbereidheid omhoog kan gaan. Daarnaast is goede zorg nodig voor mensen die slachtoffer worden van seksueel geweld. "Belangrijker is nog om aan de voorkant in te zetten op voorkomen ervan. Sociale normen moeten veranderen, dit moet niet worden getolereerd."

Vuist maken

"Sociale onderwerpen moeten besproken worden met inwoners", zegt Pauline Joosten, wethouder in Moerdijk. "De cijfers liegen er niet om. Je moet benaderbaar en aanspreekbaar zijn om het hierover te hebben. Maak verenigingen en scholen hierop attent. Je moet samenwerken om hier een vuist tegen te maken."

Een anonieme beller deed ook haar verhaal in de uitzending. "Alleen erover praten, schiet niet op. Mensen die dit doen, blijven het doen. Er moet actie op ondernomen worden. Hoe zorg je ervoor dat mensen erover durven te praten?" vraagt zij zich af. "Je moet aangifte kunnen doen en ervan uitgaan dat de wet achter jou staat. Mijn ervaring is dat dat niet zo is in Nederland."