Hoe het vertrouwen in het 'ramptoestel' van Boeing terugkwam

Vanaf vandaag gaat Ethiopian Airlines weer vliegen met het type toestel dat op 10 maart 2019 vlak na de start verongelukte. Alle 157 inzittende kwamen om het leven. Een half jaar eerder stortte een toestel van hetzelfde type neer in Indonesië.

De eerste keer dat de Indonesische autoriteiten op zoek gingen naar het neergestorte toestel, konden ze het zelfs niet vinden, vertelt universitair docent Luchtvaarttechniek Melkert. "Het was met 900 km per uur de grond ingevlogen. De motoren werden tien meter onder de grond teruggevonden."

Wat ging er ook alweer mis?

Een vernietigd rapport uit 2020 schets dat een opeenstapeling van technische fouten en een gebrek aan transparantie in het bestuur van Boeing. Deze fatale cocktail kostte uiteindelijk aan 350 mensen het leven en zorgde voor een miljardenverlies bij Boeing.

Volgens Melkert zat er in de MAX een systeem om de piloot te waarschuwen als het toestel te veel achterover zou hellen. "Daarvoor gebruikten ze een techniek die ook in een kleiner toestel was gebruikt en dat goed werkte. Maar de MAX is groter en heeft, om stiller te zijn, een grotere motor. Dus om die helling te controleren waren er niet één maar twee sensoren nodig. Ze hebben er maar één geplaatst."

In beide rampvluchten ging er groot alarm af omdat het toestel achterover zou hellen, maar het lukte de piloten niet om dit handmatig te corrigeren. "De piloten hebben een gevecht geleverd tegen de automatische piloot en deze uiteindelijk verloren."

Haast bij Boeing

Volgens Melkert wilde Boeing helemaal geen nieuwe versie van de 737 meer maken, totdat concurrent Airbus wél met een nieuwe versie van een soortgelijk toestel kwam. Daarop besloot Boeing alsnog een vierde versie te maken om ook een hypermodern toestel te hebben dat de concurrentie met Airbus aankon.

Omdat de nieuwe MAX dezelfde look and feel had als eerdere versies, werden piloten nauwelijks getraind om met het nieuwe toestel om te gaan. En omdat Boeing de druk voelde van de concurrentie werd het toestel volgens Melkert "met kokend en stomend water" door een veiligheidstest gehaald. Maar ook het toezicht faalde. "De Amerikaanse luchtvaartautoriteiten hebben het laten lopen."

Verbeteringen Boeing

Nadat 115 verbeteringen zijn doorgevoerd en negen luchtvaartautoriteiten (waaronder de Europese) het toestel tegen het licht hebben gehouden en veilig bevonden, is de MAX weer in gebruik. Daarmee is het volgens Melkert misschien wel het veiligste toestel van dit moment. "Ik zou zonder twijfel instappen."

Vanaf dinsdag vliegt zelfs het "getraumatiseerde" Ethiopian Airlines weer met het toestel. Ook aan de bedrijfscultuur binnen Boeing - medeveroorzaker van het drama - wordt gewerkt. Daarmee begint Boeing ook weer aan de weg omhoog.

Ordes genoeg

Naar schatting verloor het bedrijf 20 miljard dollar door het hele drama, maar dat terugverdienen lijkt volgens Melkert geen probleem, aangezien luchtvaartbedrijven hun ordes bij Boeing niet introkken.

"Afgezien van corona is vliegen enorm populair", zegt hij. Vooral in landen met een opkomende middenklassen zoals India en China, neemt vliegen aan populariteit toe. "Die vliegtuigen zijn heel hard nodig. De ordeboeken van Airbus en Boeing zitten de komende jaren hartstikke vol."