Toename ‘onzinritten’ zorgt voor tekort aan ambulances en personeel

Bij De Ochtend op NPO Radio 1 was huisarts Paul Giesen te gast. Hij deed eerder onderzoek naar de samenwerking tussen ambulancediensten, huisartsenposten en de spoedeisende hulp. "Het ligt deels aan de systemen, die zijn erg defensief, dat er voor de zekerheid toch maar een ambulance wordt gestuurd. Als je goed zou kunnen doorvragen, kom je er vaak achter dat het wel meevalt. Dan kan je meer aansturen op zelfzorg of dat de patiënt even naar de huisarts of huisartsenpost gaat."

Uit de enquête blijkt ook dat door een toename van zogenoemde ‘niet ambulancewaardige ritten’ ambulances zich vaak niet vrij kunnen maken voor urgentere spoedgevallen. Ook leidt de grote ambulance-inzet soms tot ‘gezondheidschade’ en overlijden van patiënten, aldus het ambulancepersoneel.

De Monitor sprak daarnaast nog met circa 25 ambulancemedewerkers en meldkamercentralisten. Volgens hen wordt na een 112-melding steeds vaker een A1-rit uitgestuurd, een spoedrit met de hoogste prioriteit die binnen de wettelijke norm van 15 minuten ter plaatse moet zijn. Volgens hen zijn deze spoedritten regelmatig ‘onzinritten’ en moeten zij steeds vaker uitrukken voor ‘bloedneuzen en zere tenen’.

Toename spoedritten door invoering triage

Veel medewerkers (86 procent) hebben in de afgelopen 2 tot 3 jaar het aantal spoedritten in hun regio aanzienlijk zien toenemen. En 91 procent stelt vast dat het te vaak voorkomt dat de inzet van een ambulance achteraf niet nodig was voor de zorgvraag van een patiënt. Belangrijkste oorzaak van de stijging van spoedritten noemt het ambulance- en meldkamerpersoneel de automatische triage-systemen die meldkamers de afgelopen 2 à 3 jaar hebben ingevoerd. De meldkamercentralist moet met deze uitvraagsystemen een 112-melder volgens een vast protocol uitvragen. Driekwart van de respondenten noemt de invloed van triagesystemen als een ’zeer relevante’ oorzaak voor de toename aan spoedritten.

Kritiek

Er is onder medewerkers veel kritiek op deze triage-systemen. Met name op het in veel regio’s toegepaste Amerikaanse ProQa. ProQa zou te rigide zijn in de vraagstelling en te snel leiden tot het uitsturen van spoedritten. De centralist heeft bij dit triage-systeem geen mogelijkheid meer om op zijn eigen verpleegkundige ervaring af te gaan. "Als het systeem zegt: wij vinden dat het een spoedmelding is, dan moet de ambulance met spoed gaan rijden. Terwijl dat zeker niet altijd noodzakelijk is."

Binnen de sector van acute zorg is brede overeenstemming over de oorzaken van het sterk toegenomen ambulancevervoer van de afgelopen jaren: de concentratie van zorg, ouderen die langer thuis wonen, mensen die vaker 112 bellen en huisartsen die vaker ambulances inzetten. Over de invloed van triage is echter geen overeenstemming.

Minister Schippers van VWS deed deze week de toezegging dat er meer geld gaat naar het ambulancevervoer. De minister is van plan circa 16 miljoen euro beschikbaar te stellen voor de spreiding en beschikbaarheid van ambulances. De enquête is in overleg met FNV en CNV ook onder hun leden verspreid. De volledige uitslag van de enquête is te vinden op de website van De Monitor.

De Monitor is zondag 9 oktober te zien om 22.35 uur op NPO 2.