Nederlandse toparchitect denkt mee over wederopbouw Charkov: 'Ze willen westers bouwen'

Alkemade kwam via de Nederlandse architect Fulco Treffers in contact met de Academie van Bouwkunst in Charkov. "Die kregen de vraag van hun regering: denk nu al na over de wederopbouw", vertelt hij.

In Oekraïne hebben ze geen eigen stedenbouwkundige traditie, omdat de steden vaak zijn gebouwd in de tijd van de Sovjet-Unie. Daarmee willen ze breken, omdat men een grote hekel heeft aan Rusland, merkt Alkemade ook tijdens online overleggen die hij heeft met Oekraïense architecten. "Ik merk een enorme bitterheid bij hen, ze hebben een enorme weerzin tegen alles wat Russisch is."

Hoe Charkov er precies uit gaat zien na de op het Westen geïnspireerde wederopbouw vindt Alkemade moeilijk te voorspellen: "Het is voor mij heel moeilijk om in te schatten hoe beschadigd de stad nu eigenlijk is."

Symbolische waarde

Alkemade kreeg onlangs de Rotterdam-Maaskantprijs voor architectuur. Deze is genoemd naar Hugh Maaskant, een architect die een belangrijke rol speelde bij de wederopbouw van Rotterdam na de Tweede Wereldoorlog. Bij het wederopbouwen van een stad is de architectuur heel belangrijk, denkt Alkemade: "Gebouwen kunnen een heel sterke symbolische lading hebben", vertelt hij.

Maar het gaat dieper dan dat: architectuur speelt een culturele rol. "De manier waarop je een stad inricht heeft te maken met de identiteit die je aan een stad toekent", zegt Alkemade. Een voorbeeld: "Het goed vormgeven van pleinen. Je ziet bij elke vorm van protest dat een plein een ontzettend belangrijke rol heeft om mensen bij elkaar te brengen."

Almere

Eerder was de architect al betrokken bij een heel ander soort steden, zoals Almere. Over het uiterlijk van Almere worden vaak grappen gemaakt, maar Alkemade schaamt zich er niet voor. "Wat Almere in overweldigende mate heeft is waarachtigheid, een bepaalde eerlijkheid", vertelt hij. "Ik geef toe: Almere heeft momenten van ultieme lelijkheid, maar ook dat heeft een stad nodig, wat dat is hoe het leven is! Er zijn steden waar alle lelijkheid wordt weggepoetst, maar een stad moet ook het gezicht van de eigen tijd durven te tonen", vindt hij.