'De witte kant is nu echt aan de beurt'

Gedurende een paar weken wordt een gemengde klas gevolgd. Waarbij eerst gevraagd wordt of er racisme in de klas is en of ze in racisme geloven. De leerlingen antwoordden allemaal dat er geen racisme in de klas is. Vervolgens moeten de leerlingen een test doen. Aurangzeb: “Ze gaan allemaal de test in met het gevoel: dit zit bij ons allemaal wel goed. Zowel de zwarte als de witte leerlingen.”

Uit de test blijkt dat verreweg de meeste leerlingen wel een vooroordeel hebben. Dat ook de zwarte kinderen invullen dat witte kinderen mooier, slimmer en beter zijn. Daar schrikken de leerlingen van.

Oneerlijke strijd

Vervolgens moeten de leerlingen oefeningen doen. Oefeningen die heel onschuldig lijken, bijvoorbeeld een hardloopwedstrijd. Daarbij starten alle deelnemers achter dezelfde lijn en degene die het hardste loopt, wint. Maar in de documentaire komt er een twist. Zo mogen kinderen die een laptop thuis hebben, een stap naar voren doen. Kinderen die weleens gediscrimineerd zijn, moeten een stap naar achteren doen.

Uiteindelijk blijken de zwarte leerlingen achteraan te staan en de witte leerlingen een voorsprong te hebben. De witte leerling die tenslotte wint, is helemaal niet blij met de overwinning. Het was per slot van rekening geen eerlijke strijd. Op die manier merkten de witte kinderen wat privilege is.

Aurangzeb heeft gemengde gevoelens als ze naar het programma kijkt. Er worden veel vragen gesteld aan de gekleurde kinderen, de focus ligt op hen. “De gekleurde kinderen kunnen heel goed vertellen wie ze zijn. Want ze zijn gedwongen om daarover na te denken. De witte kinderen kunnen niet eens vertellen wie ze zijn.” Zij hebben volgens haar nog nooit nagedacht over wat het betekent om wit te zijn.

De witte omgeving moet harder aangepakt worden

Aurangzeb vindt dat witte docenten moeten stoppen met zich bekommeren over ‘oh die arme gekleurde kinderen.’ Zij vindt dat die leraren in gesprek moeten gaan met de witte kinderen. Zij hebben volgens haar hun gedrag en manier van praten geleerd van hun witte ouders. Aurangzeb vindt daarom ook dat de witte omgeving harder aangepakt moet worden. De nadruk moet volgens haar niet liggen op mogen de witte mensen vragen stellen of wat mogen zij zeggen? De nadruk moet liggen op de verbinding.

Klein is als directeur op een gemengde school bezig met een soortgelijk programma. “Wij leren leerlingen dat ze leven in een soort kleine gemeenschap. Dat is je klas, dat is je school, maar ook je wijk.” Daarin staan verbinding en relatie centraal. “Wij leren de kinderen om elkaar te bevragen op: wie ben jij? Wat vind je belangrijk? Wat is je geloof? Waarom vind jij wat je vindt?” Door samen verantwoordelijk te zijn voor de sfeer op school, zie je volgens haar echt dat kinderen elkaar gaan begrijpen.

Nederland moet niet meer wachten

Gedurende de Black Lives Matter-demonstraties kwamen twee leerlingen naar haar toe om te vragen of zij een les over discriminatie mochten geven. Zij wilden hun ervaringen delen, want in de wijk waar ze woonden gebeurde het ook. Zij zijn de klassen langsgegaan om de andere leerlingen te leren wat de impact is van wat je zegt. Tijdens die les konden andere leerlingen ook hun ervaringen delen. Ouders worden op de school van Klein ook betrokken bij wat er in de klas gebeurt. Hierdoor wordt thuis het gesprek ook gevoerd. “De leerlingen hadden zelfs kraampjes aan het schoolhek geplaatst om aan ouders, maar ook mensen in de wijk te vertellen wat hen is overkomen.” Dan ga je volgens Klein een stapje verder.

Aurangzeb vindt tóch dat de nadruk dan te veel wordt gelegd op de gekleurde kinderen die hun ervaringen delen en die wat moeten leren. Zij vindt dat de focus op de witte kinderen gelegd moet worden. Ze vindt dat de witte mensen steken hebben laten vallen. Want tussen de kinderen in de documentaire en Aurangzeb zelf zit dertig jaar leeftijdsverschil en nóg moeten de gekleurde leerlingen van nu hetzelfde meemaken als wat zij destijds heeft meegemaakt.

“Nederland zou niet meer moeten wachten met van: nou, we gaan eens…” In haar beleving wordt het verschil tussen zwart en wit steeds groter. Dat gaat volgens haar niet veranderen door alleen de nadruk te leggen op wat de zwarte kant moet doen. “De witte kant is nu echt aan de beurt.”