Hoe is het op de Caribische eilanden wat betreft onderwijs, sport, klimaat, cultuur en politiek?

Onderwijs

Ieder jaar beginnen ongeveer 1.600 jongeren uit Curaçao, Aruba, Sint Maarten en Caribisch Nederland vol goede moed aan een studie in Nederland. De eilanden zijn heerlijk, maar ook klein. Als je havo of vwo hebt gedaan, is het vanzelfsprekend dat je naar Nederland gaat om te studeren. Het is zelfs zo dat 80% van de ‘eilanders’ die voor hun studie naar Nederland gaan, daar ook blijven.

Ayrton Reyes komt van Aruba en is student aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij geeft aan dat je met sommige studies eigenlijk niet terug kan. “Zoals technische studies, want op de eilanden heb je niet zoveel werkmogelijkheden in de techniek.” Aan de andere kan kun je met economische studies of studies in de gezondheidszorg wel terug.

Veel studenten blijven in Nederland omdat de baankansen groter zijn. Daarnaast heb je in Nederland betere voorwaarden, zoals salaris. Want als je studeert, heb je ook een studieschuld. Blijf je in Nederland werken, dan heb je je schuld sneller afbetaald.

Er zitten ook nadelen aan het studeren in Nederland. Veel studenten hebben het moeilijk en redden het niet. Ze krijgen bijvoorbeeld nauwelijk studiekeuzebegeleiding en de Nederlandse taal blijkt soms ook nog lastig. Daarnaast moeten de studenten ook nog op zoek naar woonruimte, want ze hebben in Nederland geen ouders waar ze nog een jaartje langer kunnen blijven wonen. In sommige regio’s, zoals in Amsterdam, wordt er woonruimte voor studenten geregeld. Maar dat is niet in elke regio zo goed geregeld. Wat dan nog overblijft is bij vrienden, (verre) familie of kennissen blijven slapen totdat je een kamer hebt. En dat kan soms lang duren.

Klimaat

Overstromingen, orkanen en andere intense weerpatronen maken de Caribische eilanden kwetsbaar. Vissers op de eilanden merken de gevolgen van klimaatverandering, maar voor de meeste eilanders voelt het klimaatprobleem ver weg, vertelt Stacey MacDonald wetenschapper en projectleider bij het Wereld NatuurFonds vanuit Bonaire. “Mensen voelen zich machteloos en denken wat kunnen wij in godsnaam doen aan deze grote crisis.”

Voor diverse eilanden zoals Bonaire, Sint Eustatius en Saba liggen geen klimaatplannen. “We hebben hier de kennis, we hoeven alleen maar te zeggen, laten we om tafel gaan zitten om te kijken wat we nodig hebben om een plan te maken voor elk eiland”, zegt Daniël Poolen duurzaamheidsonderzoeker bij de Rabobank.

Toerisme is een grote inkomstenbron voor de meeste eilanden, maar zorgt tegelijkertijd ook voor vervuiling. Op bijvoorbeeld Bonaire wordt gekeken hoe de toeristische sector kan verduurzamen. “Er worden grote uitspraken gedaan, ook, door ministers in Nederland, maar toch worden er beslissingen genomen die daar totaal tegenin gaan”, zegt MacDonald.

Kijkend naar de uitstoot springt Curaçao er bovenuit, vertelt Poolen, dat komt door de olieraffinaderij op het schiereiland Isla. “Als je het vergelijkt met Nederland, doen de eilanden het heel goed. Nederland heeft 11% groene energie en bijvoorbeeld Bonaire 27% en Sint Eustatius zelfs 40%.” Volgens Poolen moet je deze cijfers wel in perspectief plaatsen. “De eilanden zijn kleiner, op Bonaire staan dertien windmolens, die zorgen voor die 27%. In Nederland hebben we 2100, en die zorgen mede voor die 11%”, vertelt Poolen.

Sport

De Olympische Spelen liggen net achter ons, en hoe ging het met Caribisch Nederlandse sporters? Daarvoor gaan we eerst een stukje terug in de tijd. Om als land individueel mee te doen aan de Spelen moet een land onafhankelijk en erkend door de internationale gemeenschap zijn. “Curaçao en Sint Maarten zijn in 2010 autonome landen geworden, maar het zijn nog steeds onafhankelijke landen”, legt Nicole Hoevertsz uit. Sporters kunnen kiezen of ze namens Aruba of Nederland willen uitkomen op de Spelen. Aruba en Nederland vallen ook onder het Koninkrijk der Nederlanden, dus volgens de huidige regels zouden Aruba en Nederland ook niet in aanmerking komen voor een erkenning. Echter hadden beide landen echter al een Olympisch Nationaal Comité voordat de regels werden aangepast.

In 1984 deed de op Aruba geboren Hoevertsz mee op de Spelen met het synchroonzwemmen. Toen was er nog geen 50 meterbad op Aruba, dus trainde de selectie in het zwembad van het Holiday Inn Hotel. “Wij waren een soort toeristische attractie.” Enkele weken geleden is Hoevertsz gekozen tot nieuwe vicevoorzitter van het Internationaal Olympisch Comité. “Ik had nooit gedacht dat iemand van zo’n klein eiland zo’n positie zou halen. Het is heel bijzonder.”

Dit jaar won het Nederlandse estafetteteam zilver op de vier keer 400 meter. Drie Curaçaoënaars zaten in het team en dat zorgt voor kippenvel. “Ik heb ontzettend genoten, ze hebben Curaçao en de sport positief op de kaart gezet. Ze hebben laten zien dat we samen een heel sterk Koninkrijk kunnen zijn”, zegt Hoevertsz.

Cultuur

De eilanden stromen over van cultuur. Singer-songwriter Izaline Calister begon haar carrière op Curaçao, maar inmiddels is ze wereldwijd bekend. Haar muziek is een mengeling van jazz en traditionele Curaçaose muziek. Ze zingt voornamelijk in het Papiaments, want dat is haar moedertaal, ze kan daar al haar gevoel in kwijt.

Gershwin Bonevacia is een Nederlandse schrijver, dichter en filosoof met Curaçaose roots. Hij schrijft in het Nederlands, ondanks dat het niet z’n moedertaal is. Voor hem is Calister een groot voorbeeld. “Ik heb van Izaline geleerd dat je moet durven performen. Dat je met hart en ziel ergens om durft te geven. En wat ik nog veel mooier vind, is een bepaalde subtekst. Datgene wat niet gezongen wordt, maar wel heel voelbaar aanwezig is”, zegt hij over Calister. Voor hem was het in eerst instantie lastig om zijn Curaçaose identiteit in Nederland kwijt te kunnen, maar inmiddels is hij zo geëvalueerd als kunstenaar dat hij helemaal zichzelf durft te zijn.

Curaçao wordt volgens Calister vooral gezien als vakantieland. “Dan beginnen mensen tegen mij altijd over cocktails, salsa muziek en zo”, zegt ze. Terwijl Curaçao volgens haar veel meer is dan dat. Maar het is volgens haar een proces. Haar theatervoorstellingen en zang gaan vooral over het écht Curaçao en ze merkt dat het publiek dat ook mooi vindt. “Ik mag het al jaren doen en er is belangstelling voor en het publiek groeit”, vertelt ze.

Politiek

De eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn gemeenten van Nederland. “De onderlinge verhoudingen zijn soms best spannend en er hangen ook wat spanningen”, vertelt D66-Kamerlid Jorien Wuite. Maar sinds 2010 is vastgelegd dat deze eilanden ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland zijn. Dat betekent dat de politiek in Nederland aardig wat invloed heeft. Maar er zijn weinig Caribische mensen in Den Haag. Dat is ook de reden waarom Wuite de politiek in is gegaan.

Doordat de politiek op afstand wordt gevoerd, duurt het op de eilanden vaak lang voordat er iets geregeld is. Zo is de internetverbinding op Sint Eustatius erg slecht. Den Haag heeft beloofd dat er in 2021 een betere connectie komt. “Volgens mij is dat dit jaar, dus ik hoop dat het voor de kerst geregeld is”, zegt Urisha Blake vanuit Sint Eustatius.

“All politics is local”, zegt Wuite. Ze bedoelt daarmee dat er in Nederland weinig gevoel, aandacht en interesse is voor de problemen op de eilanden. De pandemie heeft hier ook niet echt aan bijgedragen. Alle overleggen waren op afstand, waardoor Kamerleden niet naar de eilanden kwam om te kijken hoe het daar allemaal werkt. En dat is volgens haar een gemis. Maar er is ook goed nieuws: “We vertrekken zondag met een delegatie naar de eilanden. Hopelijk zorgt dat voor meer kennis, begrip en daardoor meer aandacht in de Haagse politiek.”

Maar hoe vinden we wél die connectie? Dat is volgens Isaura Carrilho, fractiemedewerker van DENK, simpel. “Nederland moet meer gebruik maken van de jongeren die hier komen studeren. Die jongeren weten hoe het op de eilanden gaat en spreken de taal. Zo krijg je de verbinding.”