Mathieu Segers: De voorbeeldrol die Nederland zich aanmeet, is heel vaak misplaatst

Dubbele moraal

De dubbele moraal van Nederland omschrijft Mathieu Segers als een misplaatst zelfbeeld. "We zien Nederland heel vaak als de standaard der dingen; als het gaat om moreel-ethische kwesties nemen we een voorbeeldrol in de wereld." Maar volgens Segers is er weinig besef dat Nederland afhankelijk is van anderen en omstandigheden. "Heel veel zaken waar we trots op zijn, zijn in hoge mate toevalligheden." De voorbeeldrol die Nederland zich aanmeet, is volgens Segers heel vaak misplaatst.

De toeslagenaffaire is daar een exemplarisch voorbeeld van, vertelt de hoogleraar. "Als je de ethische kan niet onderhoudt en artikel-1 van de grondwet niet meer verinnerlijkt via het onderwijs of beleid, wordt je als land kwetsbaar voor hele grote misstanden."

Wat is de verklaring voor deze dubbele moraal? "Een soort pragmatisme zonder worteling", ziet Segers. "In de beginfase van de toeslagenaffaire werkte ik als rijkstrainee bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ik kreeg toen te maken met een directeur-generaal die het had over een oerwoud-tamtam bij de misbruik van sociale uitkeringen - die zou keihard aangepakt moeten worden. Ik was diep geschokt over wat ik hoorde, het was in strijd met artikel-1. In dat voorval zaten twee dingen: een morele superioriteit van het ambtelijk apparaat en het pragmatisme om dat goed op te lossen. Als die twee dingen bij elkaar komen, gaat de moraal verloren."