Hoe minder bomen, hoe meer virussen; hoe palmolie gerelateerd is aan COVID-19

In de studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Veterinary Science, zijn wereldwijde statistieken over ontbossing en virusuitbraken van 1990 tot 2016 samengevoegd. Daartussen is een vrij duidelijke relatie te zien, vertelt Koopmans: "25 Procent van de bossen verdwijnen of veranderen in productiebossen en daar is een omgekeerde relatie te zien met het aantal zoönosen (een virusoverdracht van een dier op een mens) en het aantal vector-overdraagbare ziekten (overdracht door een mug of teek)." Hoe minder bossen, hoe meer virusuitbraken.

"We denken dat de toename van dit soort uitbraken, samenhangt met hoe de wereld verandert en dit is daar weer een voorbeeld van", vertelt de viroloog.

Palmolie

Veel van de bossen die gekapt werden, veranderden in productiebossen voor palmolie. Deze olie zit bijvoorbeeld in shampoo, maar ook in bijvoorbeeld babyvoeding, frituurolie, margarine en veel soorten koekjes. Bij deze plantages zag je een heel sterke relatie met virusuitbraken, blijkt uit het onderzoek.

Waarom precies, dat is moeilijk te zeggen, vertelt Koopmans, daar is meer onderzoek naar nodig, maar een gebrek aan biodiversiteit kan een reden zijn. Op een palmolieplantage staan immers alleen maar palmen. "Het doet me denken aan de eikenprocessierups", zegt de hoogleraar. "Daar zeggen biologen: er is te weinig diversiteit in de bomen, als je verschillende soorten bomen door elkaar hebt, is de kans dat het een plaag wordt veel kleiner."

Dit soort studies kun je gebruiken om na te denken over landschapsinrichting. Hiermee kun je namelijk virussen wind uit de zeilen kunnen nemen. Voor vector-overdraagbare ziektes zijn bijvoorbeeld waterpoelen nodig, waar muggen zich in kunnen vestigen. "In gebieden waar dit soort ziektes veel voorkomen, zijn mensen getraind om daarop te letten. Als je een bakje water ziet staan na een storm, kieper je hem om, want dat is een broedplaats voor muggen", aldus Koopmans

Consument

Hebben consumenten hier ook een rol in? Kunnen wij massaal stoppen met het kopen van palmolie. Viroloog Koopmans geeft aan dat het niet haar vakgebied is, maar vindt het wel verstandig klinken. "Als er zoveel ontbossing is voor palmolie, zou je daar naar moeten kijken en is het best verstandig om dat minder te gebruiken", vindt ze.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.