Criminele families als onkruid: 'Je bent het niet met één keer wieden kwijt'

Depla heeft in zijn gemeente ook te maken met georganiseerde misdaadfamilies die al generaties in de criminaliteit zitten. Hij zegt dat de aanpak er een van de lange adem is. "Je moet niet denken dat je er met één snelle klap vanaf bent. Je moet blijven drukken."

Onderzoeker Hans Moors schetst in een vandaag verschenen rapport Interveniëren in criminele families een beeld van de aanpak van deze zogenaamde misdaadfamilies. De overheid krijgt te maken met harde criminaliteit en binnen de gezinnen zelf is van alles mis. Ook de maatschappelijke verankering van deze misdaadfamilies in wijken en buurten is een probleem. Moors: "Het is een flinke klus en wat heel lang zo is gegroeid krijg je ook niet één, twee, drie teruggebogen."

Familiebedrijven

De misdaadfamilies opereren als echte ondernemingen. Vaak hebben ze één of meerdere kopstukken in de georganiseerde criminaliteit en de misdaad gaat van generatie op generatie. "Vrouwen, mannen, iedereen doet mee", zegt Moors. Hij schreef eerder samen met Toine Spapens een studie over zeven criminele families in Brabant.

Harde en zachte aanpak

Alleen repressief optreden werkt niet. Je moet de gezinnen ook helpen. Moors: "Binnen de gezinnen zijn vaak meerdere problemen, zoals het gebruik van middelen en geweld. Gezinnen hebben veel te maken met overheidsbemoeienis als het gaat om huisvesting en bijvoorbeeld de leerplicht, maar ze hebben ook een grote weerstand tegen die overheid."

Burgemeester Depla denkt - in lijn met het rapport - ook dat een gecombineerde aanpak van repressie en preventie het beste werkt. Hij spreekt over drie sporen: repressie, preventie en maatschappelijke weerbaarheid.

Oppakken en afpakken

Repressie van politie en justitie moet laten zien dat crimineel gedrag niet loont. Depla: "Oppakken en afpakken. Je moet ervoor zorgen dat de onderneming wordt gefrustreerd door welvaart af te pakken en bijvoorbeeld hennep-locaties te sluiten."

Geen nieuwe aanwas

Naast repressie moet preventie ervoor zorgen dat er geen nieuwe aanwas van jongeren in de criminaliteit terechtkomt. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het voorkomen van hechtingsproblemen tussen ouders en kinderen, onderwijsachterstand, schooluitval en drank- en drugsproblematiek.

In deze wijken moet de zachte aanpak, van maatschappelijk werk en hulpverlening, gewaarborgd worden. "Laat professionals niet in de kou staan." De hulpverleners staan vaak tussen twee vuren in. Ze willen de kinderen helpen, maar vragen zich af of zich af in hoeverre ze misstanden kunnen melden. "Dit zijn geen fijne families."

Versterk de wijk

Misdaadfamilies opereren vaak vanuit wijken en buurten die "verweesd zijn", zegt Depla. "Mensen voelen zich in de steek gelaten en zien de overheid niet meer als een partner." Vervolgens staat zo’n familie op als weldoener. "De overheid is nergens meer zichtbaar en criminele families zijn in dat gat gedoken."

Depla is nog steeds op zoek naar een argument om jongeren uit de criminaliteit te houden. De verleidingen zijn ontzettend groot en er gaat veel geld in om. "Wat zijn nou de knoppen in het hoofd van een jongere die ertoe leiden dat ze niet meer in het criminele circuit stappen," vraagt hij zich af. Want één ding is zeker, aldus de burgemeester: "Met de meeste mensen in een criminele familie loopt het niet goed af."

Kijk vanavond om 21:30 naar Nieuwsuur. Daar geeft recherchechef Rienk de Groot een reactie op dit onderzoek.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.