Oud-president DNB Nout Wellink: Verdubbel noodfonds en maak tempo met maatregelen

"Als je zegt dat 540 miljard voldoende is, betekent dit voor Italië 40 miljard. Als je kijkt naar de problematiek is een veelvoud van zo'n bedrag nodig."

"Alles herinnert mij aan de schuldencrisis: overheden die het zouden moeten doen, deden te weinig, Ze rekenden erop dat de Europese Centrale Bank (ECB) te hulp zou schieten en dat is toen ook gebeurd. Door zelf te weinig te doen dwing je de ECB te interveniëren."

Het is volgens Wellink niet alleen too little, maar ook too late. "Ik zie hetzelfde patroon als tijdens de schuldencrisis: trage reacties. En als men te laat op gang komt, is de schade evenredig groot. Men doet uiteindelijk wel veel, maar de schade is dan al veel groter geworden."

Grenzen aan ingrijpen ECB

Het is volgens Wellink aan de overheden om iets te doen, in plaats van het over te laten aan de ECB. Want aan het ingrijpen van de ECB zitten grenzen: "Je kunt niet ongestraft geld erin blijven pompen. Vroeg of laat kom je jezelf tegen, door inflatie. De ECB heeft een grote geloofwaardigheid, maar die is niet onbegrensd." De ECB heeft bovendien een beperkte taak, stelt Wellink: "Er is een juridische grens aan het mandaat. De ECB heeft als taak: prijsstabiliteit. Dat kun je een tijd lang oprekken, maar als door het ingrijpen van de ECB er risico is op prijsstijging, dan is dat het einde van je mandaat."

Over de discussie rond het uitgeven van gezamenlijk schuldenpapier, zoals coronabonds of eurobonds, zegt Wellink: "Het is de vraag of je bereid bent een risicopremie te betalen - een hogere rente (door eurobonds) - voor het instant houden van het systeem."

Uit de euro stappen is volgens de voormalig ECB-president al helemaal oplossing: "Als wij daar uitstappen, schiet onze wisselkoers omhoog. Dat zal vrij ruïneus zijn voor onze export. En daarbij: het lost de schuldenproblematiek niet op. Die blijft nog levensgroot aanwezig. We worden dus toch gepakt, linksom of rechtsom."

Maar, zegt Wellink: "Een herstelfonds zie ik als Marshallplan, voor later. Er is nu een veel urgentere problematiek. Waar ik het over heb is: hoe komen we door de acute crisissituatie heen?"

Bezuinigen?

Alle noodmaatregelen - ook die binnen Nederland - kosten veel geld, en de economie zakt in - met tot gevolg lagere belastinginkomsten. Wat doe je straks met de - daardoor - opgelopen staatsschuld? "Er zijn politici die zeggen dat je niet moet bezuinigen..." Die vertellen volgens Wellink niet het eerlijke verhaal: "Het IMF heeft een studie gedaan naar de gevolgen van de crisis. De schade wordt geschat op iets tussen de 5 en 15 procent. Als je permanent armer bent geworden dan je anders geweest zou zijn, is het evident dat je je moet aanpassen aan de situatie. Dus: ombuiging ten opzichte van de plannen die je had." Bezuinigen dus.

Nu zeggen dat bezuinigingen niet nodig zijn is ronduit 'verkeerd', zegt Wellink: "Je creëert de situatie waarin een moeilijke boodschap straks nog moeilijker te verkopen is."

Sombere boodschap

Wellink heeft een sombere boodschap: "Onze welvaart zal een groot aantal jaren structureel minder zijn dan we dachten dat ie zou zijn, en dan verwoord ik het voorzichtig."

Wat er volgens Wellink zou moeten gebeuren? "De omvang van het pakket (van 540 miljard) zal vermenigvuldigd moeten worden met een bepaalde factor. Verdubbeld. Ook zou ik een serieuze, fundamentele discussie starten over wat we willen met Europa. En, als de zaak daar tot rust is komen - want wat daar nu gebeurt is een tragedie - is een discussie met Italië starten. Je moet zeggen: jullie zullen voorwaarden moeten aanvaarden."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.