'Schuldenindustrie is symptoombestrijding'

Vicieuze Cirkel

Het leven met schulden is een vicieuze cirkel, stelt Asante. Onderzoek heeft volgens haar uitgewezen dat: "Langdurig leven in schaarste iets met je doet als mens. Je focust je alleen nog maar op de korte termijn en neemt daardoor dommere beslissingen."

Het gaat volgens Asante om echt problematische schulden. Iedereen heeft schulden zoals een hypotheek, studieschuld of ander abonnement. Deze schulden zijn niet per se problematisch zolang het inkomen hoog genoeg is om de kosten te dekken. "Het gaat om de mensen die met hun inkomen de oplopende kosten van hun schuldeisers niet eens kunnen dekken." Overigens kan niet iedereen bewust iets doen aan het worden van schuldenaar. "Schulden kunnen je ook overkomen. Stel dat je als ZZP-er even geen verzekering hebt en van de trap valt. Dan begint de ellende al."

Schuldenpardon

Asante schreef een column in de Volkskrant waarin ze pleit voor een schuldenpardon. "We gaan deze mensen schuldenvrij verklaren. Het is goedkoper dan ze te laten blijven betalen." De schuldenindustrie kost de maatschappij volgens Asante veel meer dan het in één keer afkopen van de schulden.

Jesse Frederik, economie journalist bij De Correspondent sluit zich aan bij Asante wat betreft de kosten voor de maatschappij. "We doen nu volledig aan symptoombestrijding. Het probleem is in essentie heel simpel, mensen kunnen iets niet meer betalen. In plaats van treffende hulpverlening wordt men doorgestuurd naar de GGZ voor een depressie. De oorzaak van die kostbare depressie behandeling ligt natuurlijk vaak in het verlengde van die schuldenlast." Vaak is het afkopen van de schuld goedkoper dan de behandeling via de GGZ.

Schuldsanering

Volgens Frederik is de schuldsanering een bijzonder bureaucratisch proces dat nodig aan hervorming toe is. "Het is waanzinnig bureaucratisch moeras. Heb je even?" Na maanden of zelfs jaren van onderhandelen, rondbellen en toestemming vragen is het aan de rechter om te bepalen of je de schuldsanering mag starten. "Rechters zijn daar ook nog eens heel verschillend in qua coulance. De ene rechter keurt je aanvraag af op basis van een snelheidsboete, de ander vindt dat een minder groot probleem. Hierin zie je ook veel verschil tussen gemeentes. In Den Haag zijn ze bijvoorbeeld strenger dan in Amsterdam."

Frederiks pleit voor een systeem zoals dat in de Verenigde Staten. "We moeten niet alles leren van de Amerikanen maar dit doen ze heel goed. Je gaat naar de rechter en je legt daar je schuld en je bezittingen voor. De rechter vertelt je wat je moet verkopen en als je dat hebt gedaan ben je schuldenvrij." Deze 'noodrem' kan je eens per tien jaar toepassen en zorgt er ook voor dat je geen nieuwe leningen aan mag gaan. "In Nederland ploft de volgende dag de ‘Wehkampgids’ weer op je deurmat en kan je zo nieuwe schuld opbouwen."

Asante en Frederik zien hoop voor de toekomst. Er is een motie aangenomen om het traject van de schuldsanering te versimpelen. Asante pleit ondanks dat nog wel voor een eenmalig pardon: "Het lange wachten gaat de mensen die nu schulden hebben alleen maar verder in de schulden duwen."