Ouderen met dementie kunnen wel degelijk nieuwe dingen leren

Het kost misschien wat meer moeite, maar met de juiste leermethode kunnen ouderen met dementie heel goed zelf weer een rondje door het park lopen of een kopje koffie zetten. Dit maakt ze minder zorgafhankelijk en geeft ze meer gevoel van zelfstandigheid.

Maartje de Werd van het Radboudumc promoveerde vorige week op haar onderzoek naar ‘foutloos leren’, een manier om mensen met dementie alledaagse taken aan te leren. Deze methode is gebaseerd op het idee dat leren bij mensen met een hersenbeschadiging beter gaat wanneer je fouten tijdens de aanleerfase voorkomt. De Werd: “Ook fouten worden opgeslagen in het brein, maar iemand met dementie weet niet meer of de opgeslagen handeling goed of fout is.” Deze leermethode was al langer bekend, maar De Werd en haar collega’s onderzochten foutloos leren voor het eerst in de thuissituatie.

{quoteaudiofile audio="60910" author="Nieuws en Co" caption="Foutloos leren voor dementerenden" }

Hoe werkt het?

Foutloos leren gaat als volgt. Stel, iemand wil leren telefoneren. Zo’n taak wordt in stappen opgedeeld. De therapeut doet elke stap voor - de groene knop indrukken, bijvoorbeeld - en de patiënt doet die na. De Werd: "Het is dus heel erg actief begeleiden." Wanneer de persoon met dementie weet wat hij moet doen, wordt de begeleiding langzaam afgebouwd.

Volgens De Werd kan deze techniek in alle stadia van dementie worden gebruikt en voor heel veel alledaagse taken worden toegepast, van koffiezetten en e-mailen, tot de weg naar huis vinden. Het moeten wel taken zijn met een begin en een eind en met niet al te veel keuzemogelijkheden. Daarnaast moet je heel consequent zijn bij het aanleren. De Werd: “Zodra je de stappen verandert, is het voor iemand met een dementie een heel nieuwe taak.”

Voor iedereen een kopje koffie

Er zijn al verschillende succesverhalen ven mensen met dementie die door deze leermethode dingen opnieuw konden doen. De Werd: ‘Er was bijvoorbeeld een mevrouw die heel graag andere mensen hielp. Zij leerde door middel van foutloos leren koffiezetten voor de hele afdeling.” Verder hield meneer Hendrickx heel veel van piano spelen. Maar door zijn dementie kon hij de piano in het verzorgingstehuis niet vinden, wat het uitvoeren van zijn geliefde hobby verhinderde. Foutloos leren hielp hem om weer bij zijn piano te komen. Hij gaat nu steeds vaker weer muziek maken (Zie onderstaande video's). De Werd: “Je ziet meteen dat deze mensen veel vrolijker zijn. Ze krijgen hun zelfstandigheid weer terug. Ook voor behandelaren is het prettig om te kijken naar wat iemand met dementie nog wel kan in plaats van alleen maar met de achteruitgang van een patiënt bezig te zijn.”

Op deze site kunt u meer informatie vinden over het lerend vermogen van mensen met dementie.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR)