Doorbraak Alzheimer: ziekte kan nu via bloed worden opgespoord

Het gaat om een simpele bloedtest die kan voorspellen of je op korte of lange termijn de ziekte zal ontwikkelen. "Een absolute doorbraak", zegt Philip Scheltens, hoogleraar neurologie en directeur Alzheimercentrum VUmc in Amsterdam, in Stax&Toine.

Dure scans of hersenvocht

Tot op heden konden Alzheimerpatiënten alleen met behulp van dure PET-scans van de hersenen of het afnemen van vocht uit de hersenen worden getest op de aanwezigheid van Alzheimer.

Toch is een bloedtest niet helemaal nieuw, zegt Scheltens. "De ontwikkeling van afgelopen jaren zijn heel snel gegaan. Sinds vorig jaar kunnen we het in het bloed aantonen maar voor de nieuwe test is nog minder van tau-eiwit nodig om aan te tonen dat Alzheimer op komst is."

Dat betekent dat Alzheimer in een heel vroeg stadium al kan worden aangetoond. "Dat is een belangrijke stap voorwaarts in de diagnostiek van deze verschrikkelijke ziekte", zegt Scheltens.

Willen we wel weten dat we Alzheimer krijgen?

Het is natuurlijk heel fijn dat we Alzheimer in een vroeg stadium kunnen ontdekken, maar er is nog altijd geen medicijn. Willen we dan wel weten of en wanneer we Alzheimer krijgen?

Scheltens: "We willen het niet weten totdat je beginnende klachten hebt of als het veel voorkomt in de familie. Dit soort onderzoeken lopen altijd voor op de werkelijkheid, maar is heel belangrijk voor vervolgonderzoek en onderzoek naar medicijnen."

Tot op heden wordt iemand pas getest zodra je klachten hebt of als het veel in de familie voorkomt. "Dat is nog steeds waar het mee begint. Het is niet voor de algemene bevolking", zegt Scheltens.

Waarom verloopt de zoektocht zo moeizaam?

Scheltens: "Ten eerste, omdat we tot op heden niet in staat waren Alzheimer zo goed en zo vroeg vast te stellen. Ten tweede, omdat het heel moeilijk is om de medicijnen op de juiste plek in de hersenen langs de beschermende hersenbarrière te krijgen. En ten derde heeft het geen zin om als de ziekte zich al verder heeft ontwikkeld, dan ben je te laat."

Juist daarom is de bloedtest zo belangrijk. Om Alzheimer in een vroeg stadium te ontdekken en om studies met nieuwe medicijnen te kunnen testen, zodat er in de toekomst wel een medicijn beschikbaar is tegen deze vreselijke ziekte.

Het Alzheimercentrum in Amsterdam heeft de bloedtesten nu ter beschikking. Schelten: "We zijn in gesprek wanneer we de testen gaan toepassen. We moeten uitvinden wat het in de klinische praktijk op gaat leveren en wat het voor winst oplevert voor patiënten."

Meer weten over de doorbraak in de vroege opsporing naar Alzheimer? Beluister hieronder het volledige gesprek met Philip Scheltens, hoogleraar neurologie en directeur Alzheimercentrum VUmc in Amsterdam in Stax&Toine.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.