Een 5 voor geneesmiddelen

Stoppen met bestellen

In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen een geneesmiddel op maat nodig. Als je bijvoorbeeld moeilijk kan slikken, is een neusspray in plaats van een drankje heel fijn. Geneesmiddelen op maat kunnen gemaakt worden door 'de apotheker op de hoek' maar er zijn steeds minder apothekers die dat doen. Als apothekers een middel niet zelf kunnen maken, kopen ze de op maat gemaakte medicijnen bij een grootbereider.

Als apothekers weten dat die bereider niet aan de eisen van de inspectie (IGJ) voldoet, zouden ze stoppen met bestellen, zo blijkt uit een steekproef onder 86 apothekers.
Maar apothekers hebben beperkt toegang tot informatie over bereiders en ze worden ook niet door de inspectie op de hoogte gehouden van de resultaten van handhaving.

De laagste prijs

Grootbereiders zetten de prijs van het door hun gemaakte geneesmiddel in een landelijke lijst. Maar dat is niet de nettoprijs. De uiteindelijke prijs voor een geneesmiddel wordt bepaald door de prijs van de specialistische bereider, hoeveel een apotheker bij één partij bestelt en de korting die de apotheker daarbij kan bedingen.

Maar de zorgverzekeraars spelen ook een rol in de prijsstelling. Er zijn zorgverzekeraars die een laagste prijs garantie hanteren. Dat betekent dat ze niet meer dan de laagste prijs vergoeden. Als een apotheker een duurdere variant van een geneesmiddel bestelt, moet de apotheker het verschil zelf bijleggen. Van de vier grote verzekeraars hebben Menzis, Zilveren Kruis en CZ de laagste prijs garantie. VGZ overweegt dat nog.

Verantwoordelijkheid

Apothekers vinden dat zorgverzekeraars bij de afweging om een geneesmiddel te vergoeden, mee moeten tellen of een specialistische bereider al dan niet aan de eisen voldoet. Uit de steekproef blijkt dat de apothekers de zorgverzekeraars niet kritisch genoeg vinden.

Menzis zegt de inspectie te volgen: zolang de IGJ een grootbereider niet sluit of verbiedt een middel te maken, legt de verzekeraar zich daarbij neer. Maar Zilveren Kruis heeft één specialistische bereider uitgesloten van de laagste prijs garantie en CZ heeft zelfs beide bereiders die niet aan de eisen voldoen, niet meegenomen in de laagste prijs garantie.

Gedoogconstructie

De eisen die gesteld worden aan specialistische bereiders zijn streng, maar niet wettelijk vastgelegd. Het is een gedoogconstructie, omdat de Europese Unie het doorleveren (van de specialistische naar een gewone apotheek) van geneesmiddelen verbiedt. De twee specialistische bereiders die niet aan de eisen voldoen, Ceban en VAL, worden niet meteen gesloten, want de inspectie vindt de bereidingen geen direct risico voor de volksgezondheid. Maar niet voldoen aan de eisen betekent dat je als grootbereider niet kan instaan voor de kwaliteit en veiligheid van een of meerdere van jouw producten, waar 2,5 miljoen mensen van afhankelijk zijn.

Kom op zeg!

Over de rol van de inspectie in het controleren en handhaven van de eisen aan specialistische bereiders zegt hoofdinspecteur Josée Hansen: "IGJ is de toezichthouder en uiteindelijk degene die in staat is om maatregelen te treffen. Ik denk ook wel dat het comfortabel is om naar de IGJ te verwijzen als je zelf je eigen verantwoordelijkheid niet neemt. Uiteindelijk zijn het grote jongens, zeker de grootbereiders, dat zijn grote bedrijven, die moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen en niet naar de IGJ gaan wijzen. Het zijn gewoon ondernemingen, en dat geldt ook voor de verzekeraars en dat geldt eigenlijk ook voor de apothekers als geheel. Kom op zeg, houd eens op met naar de IGJ te wijzen, neem je eigen verantwoordelijkheid.”

Vanavond om 19 uur Reporter Radio: Een 5 voor geneesmiddelen.