Wat betekent de War on Facts van Trump voor de wetenschap?

Donald Trump heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij de werkelijkheid graag naar zijn hand zet. Nog geen vierentwintig uur naar zijn beëdiging maakte hij zich al druk over de foto’s van zijn inauguratie. Die zouden, vergeleken met de inauguratie van Obama in 2008, bijzonder onflatteus afsteken. De dagen erna probeerde Trump onder zo veel mogelijk executive orders en persoonlijke memo’s zijn handtekening te zetten. Zo heeft Trump de eerste stappen gezet tot het terugtrekken van de Affordable Care Act, beter bekend als Obamacare, en en gooide hij de besprekingen voor de omstreden Dakota Access Pipeline en Keystone XL Pipeline weer open. Deze pijpleidingen waren tegengehouden door het team van Obama omdat ze een negatieve impact zouden hebben op het milieu.

Klimaatontkenner

Dat is allemaal nog tot daaraan toe, maar er is meer. Trump is namelijk een overtuigd klimaatontkenner. Hij tweette ooit dat de opwarming van de aarde een ‘hoax’ was, bedacht door de Chinezen. De Amerikaanse media stonden aflopen week bol van opgewonden verhalen over een zogenaamde ‘lockdown’ of ‘gagging’ van verschillende federale organisaties die te maken hebben met klimaat en milieu.

Dat begon allemaal met een beslissing van Trump op maandag om alle beurzen en contracten van de EPA te bevriezen. Tegelijk droeg hij medewerkers van de EPA op te stoppen met communiceren met het publiek. Deze twee beslissingen hebben verstrekkende gevolgen: verschillende huidige operaties van de EPA, zoals het testen van waterkwaliteit en het opruimen van giftig afval, komen nu in gevaar.

Niet de eerste, wel de ergste

Trump is niet de eerste president die federale organisaties in het begin van een regeerperiode een tijdelijke halt toeroept. Obama en Bush deden hetzelfde toen zij aantraden. Het voorkomt dat organisaties doorgaan met werk van een vorige president waar zij het misschien niet mee eens zijn. Het grote verschil met eerdere presidenten is dat geen van hen ooit heeft opgeroepen tot een totaal spreekverbod met de pers en het publiek.

Verschillende Amerikaanse wetenschapsorganisaties hebben hun zorgen uitgesproken. The American Association for the Advancement of Science (AAAS) liet bij monde van CEO Rush Holt weten ‘heel bezorgd’ te zijn over de huidige ontwikkelingen. Jeff Ruch, directeur van de Public Employees for Environmental Responsibility, meende dat de manoeuvres van Trump alle kenmerken hadden van ‘vijandige overname’. ‘Wij denken dat dit pas het begin is,’ zei hij. ‘We denken dat de echte klap pas komt als Trumps begroting voor 2017 bekend wordt gemaakt.’

Trump is ook van plan de Clean Air Act, een wet die door Obama in het leven is geroepen om luchtvervuiling tegen te gaan, te schrappen. Daar komt nog bij dat Trump het budget van de EPA met zo’n 800 miljoen dollar wil terugschroeven. Hoewel zo’n beslissing langs het Congres zou moeten, zijn daar veel Republikeinen die al jaren vragen om zo’n budget cut.

Protesteren voor de wetenschap

De grote vraag is: mag dit allemaal zomaar? Gelukkig niet. Trump kan zo veel decreten ondertekenen als hij wil, maar ze moeten wel getoetst worden aan de wet. Als rechtbanken in de VS besluiten dat de opdrachten van de president onwettig zijn, worden ze ingetrokken. Daarnaast zullen medewerkers van de EPA zelf zich niet zomaar neerleggen bij het ontmantelen van jaren wetenschappelijk onderzoek. Een goed voorbeeld hiervan is de March for Science, die net als Women’s March binnenkort moet plaatsvinden in Washington. De Facebookpagina kreeg in korte tijd meer dan 200.000 likes en hoewel er nog geen datum is vastgelegd, lijken de plannen behoorlijk serieus.

Mocht Trump er ondanks alles toch in slagen zijn plannen door te zetten, dan zouden Amerikaanse wetenschappers zomaar het hazenpad kunnen kiezen, net zoals hun Canadese collega’s deden toen toenmalige premier Stephen Harper vergelijkbare plannen had. De gevolgen voor de wetenschap in Canada zijn nog steeds voelbaar. De toekomstig is grimmig, maar er lijkt hoop te zijn. Trump mag in oorlog zijn met de feiten, het Amerikaanse volk is niet bereid ze zonder strijd op te geven.

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).