Wetenschap 2020: Heeft de mens niet één, maar wel vijf soorten honger?

Dat er vijf smaken zijn - zoet, zuur, zout, bitter en umami - weten we al een tijdje. Maar het viel wetenschappers op dat dieren er in het wild vaak heel goed voor zorgen dat ze de juiste verhouding van verschillende voedingsstoffen binnenkrijgen. Hoe doen ze dat? De meest logische verklaring is dat ze voor de verschillende voedingsstoffen verschillende soorten honger hebben - die ze allemaal proberen te stillen, schrijft New Scientist.

Natuurlijke balans

Geef je sprinkhanen bijvoorbeeld onbeperkte toegang tot zowel eiwitten als koolhydraten, dan eten ze die precies in de verhouding die voor hun goed is. Hetzelfde geldt voor kevers, katten, honden en sommige apen.

En voor mensen, in ieder geval waar het aankomt op de verhouding tussen eiwitten en koolhydraten. Bied een gevarieerd scala aan voeding aan, en mensen halen ongeveer 18% van hun calorieen uit eiwitten - precies binnen de bandbreedte van het algemene advies, dat 15 tot 20% voorschrijft.

Verstoorde balans

Maar daar zit precies ook het addertje onder het gras. Want wat gebeurt er als het aanbod aan voeding minder gevarieerd is? Dan bestaat het gevaar dat mensen gaan compenseren voor een niet gestilde honger. Als er weinig eiwitten in je eten zitten, eet je langer door om die eiwithonger te stillen.

Dat is precies wat er gebeurt als je sterk bewerkt voedsel eet, zoals kant-en-klaarmaaltijden, fastfood en ijs. Daar zitten relatief weinig eiwitten in - want die zijn duur - en juist veel (goedkope) koolhydraten. Maar dit type voeding smaakt vaak wel naar eiwitten (umami, noemen we die smaak). Na zo'n maaltijd heb je nog steeds een hongergevoel, een 'eiwithongergevoel' om precies te zijn. En heb je dus de neiging nog meer voeding te eten met een eiwitsmaak - waar dus vaak te weinig eiwitten in zitten.

Als deze theorie klopt, eten we dus niet zozeer te veel omdat we zo nodig veel vet en koolhydraten binnen willen krijgen, maar omdat we te weinig eiwitten binnen krijgen. Maar de remedie is ook duidelijk: ultra-bewerkt voedsel buiten de deur houden. Iets wat onweerstaanbaar uitnodigt tot overeten, kun je maar beter op een afstandje houden, zeker in een periode waarin we vaak non-stop thuis zijn.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 26 mei.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap