Hoe voert Nederland oorlog in cyberspace?

Zeker, de Nederlandse krijgsmacht heeft sinds 2015 een cybercommando. En dat is niet alleen bedoeld om digitale aanvallen af te slaan, maar ook om eventueel aanvallen uit te voeren. Alleen moet daar wel eerst toestemming voor worden gevraagd, en dat is nog nooit gedaan, vertelt Van Haaster. Hij promoveerde op de rol van digitale technieken in moderne oorlogvoering aan de Nederlandse Defensie Academie en de Universiteit van Amsterdam.

Social, soft- en hardware

Wat kun je eigenlijk precies doen met cyberwapens? Van Haaster maakt onderscheid tussen drie verschillende niveaus. Je kunt mensen proberen te beïnvloeden op social media, zoals in 2016 gebeurde in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen. Je kunt een 'old school' hack plaatsen - inbreken op software dus, met een virus bijvoorbeeld. En je kunt ten slotte ook de hardware als doelwit nemen.

Waar komt het woord cyber vandaan?

De filosoof Plato had het in de vierde eeuw voor Christus al over cybernetikos. Dat had nog helemaal niets met digitale zaken te maken, maar met het bestuur van mensen. Ook de cybernetica die na de Tweede Wereldoorlog ontstond, was gericht op het besturen van systemen, machines of dieren. Kunstenaars bedachten vervolgens het woord cyberspace, wat nog wel een fysieke ruimte was. Daar zijn we later de digitale ruimte mee gaan aanduiden.

In al die gevallen zet je cyberwapen in, maar dat betekent nog niet dat je meteen ook in oorlog bent, benadrukt Van Haaster. Van een oorlog is pas sprake als je met militairen of materiaal over de grens gaat. "Waarom zou je een explosie willen, als je ook stilletjes op de achtergrond een effect kunt bereiken? Dus digitale middelen zullen zelden de grens raken van wat oorlog is."

Spierballenvertoon

Wat doet Nederland op dit moment in cyberspace? “De strategie is: we willen ook afschrikken. We willen onze spierballen laten zien – we hebben een cybercommando.” Maar Nederland zal ook niet zomaar de communicatiesysteem van een ander land platleggen. “Dat vinden we dan weer een beetje spannend om te doen. Dan zijn we bang voor de reactie – misschien slaat iemand anders wel veel harder terug.”

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap