Minister Dijkgraaf over mogelijke Einsteintelescoop: 'Nieuw hoofdstuk in de sterrenkunde'

Robbert Dijkgraaf is minister, maar als natuurkundige vindt hij dit project ook heel interessant: "Dit is het onderwerp waar ik veertig jaar voor heb doorgeleerd. Het is heel spannend dat we aan de vooravond staan van grote ontdekkingen in het heelal. Essentiële vragen kunnen door deze telescoop beantwoord worden."

Het aparte aan deze telescoop is dat het apparaat onder de grond moet zitten. Dijkgraaf: "Alle telescopen die we kennen gebruiken licht om naar sterren en andere exotische lichten te kijken. Maar er is een tweede manier om naar de ruimte te kijken en dat is door naar trillingen te luisteren in het heelal. Het is een theorie van Einstein, die we door technische ontwikkelingen kunnen toepassen."

Nieuwe ontdekkingen

Door te luisteren naar het heelal, hoor je de dingen die je niet kan zien. Minister Dijkgraaf geeft voorbeelden: "Zwarte gaten en de oerknal zijn voorbeelden. We gaan dus de duistere kant van het universum ontdekken. Er is nog veel te ontdekken in het heelal, want 95 procent is te donker en kan nu onderzocht worden."

Doordat het een nieuwe techniek is, vindt Robbert Dijkgraaf het ook gewoon spannend: "We hebben eeuwen alleen naar het heelal gekeken. Nu gaan we naar het heelal luisteren. Een heel nieuw hoofdstuk in de sterrenkunde."

Stimulans voor Limburg

Het belang van wetenschap blijkt wel uit het project omtrent de deeltjesversneller in Genève vertelt Dijkgraaf: "Daar worden nieuwe deeltjes ontdekt, maar omdat je met tienduizend mensen hieraan werkt, komt er nog veel meer uit. Voorbeelden zijn het World Wide Web, methodes om computers aan elkaar te knopen en manieren om grote datastromen te verwerken."

Voor de bouw van die nieuwe telescoop, moeten tunnels worden aangelegd. Dijkgraaf: "Daar komt supergevoelige apparatuur te staan. We zouden het mooi vinden om die apparatuur zelf te ontwikkelen. Zo is het een stimulans voor bedrijven in Limburg en omgeving."

Italië als concurrent

In 2026 valt de beslissing over de locatie van de telescoop en in 2030 begint de bouw. Maar we hebben nog wel een concurrent vertelt Dijkgraaf: "Ik denk dat we Italië kunnen aftroeven. We kunnen als Nederland een mooi plan aanleveren en willen het project graag naar Limburg halen."

Doordat het kabinet is gevallen, is het de vraag of Dijkgraaf in 2026 nog wel betrokken is bij het project. Dijkgraaf: "Ik zou dit project graag over de eindstreep trekken. Ik ga er nog keihard aan trekken en blijf ook na het ministerschap betrokken bij het project."